Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.FUNKCJEKOMÓRKI
2.3.Funkcjekomórki
2.3.1.Specjalizacjawkomórkach
Podwzględemfunkcjonalnymkomórkazarównoprokariotyczna,jakieukariotyczna
możebyćautonomicznymorganizmem,tzn.możespełniaćwszystkieczynności
przypisaneżywemuorganizmowiwielokomórkowemu.Komórkiprokariotyczneieu-
kariotycznemogątworzyćkolonie,natomiastwskładtkanekbudującychciało
organizmówwielokomórkowychwchodzątylkokomórkieukariotyczne.
Istnienieorganelliueukariotycznychjednokomórkowcówumożliwiapodział
czynnościmiędzyposzczególneelementykomórkilubobszarycytoplazmy,warun-
kującjednocześnieprzebiegwkomórcewieluprocesówbiochemicznych,procesów
utlenianiawmitochondriachihydrolitycznegorozkładusubstancjiwlizosomach.Inne
cechyorganizmówjednokomórkowych,świadcząceoichdużymzróżnicowaniu
inawiązującedoformwielokomórkowychtowystępowanieuczęścigatunkówform
wielojądrowychorazistnieniegatunkówwielokolonijnych.
Organizmwielokomórkowyróżnisięwistotnysposóbodzwykłegoskupiska
identycznychkomórek.Jestbowiemwytworemskomplikowanegoprocesurozwojowe-
go,któregoistotapolegananamnażaniusiękomórek,atowarzyszącatemureplikacja
substancjigenetycznej,wzrostiróżnicowaniesiękomórekpowodująpowstanietkanek
inarządów.Wiążesięztymspecjalizacjakomórek,tj.spełnianiefunkcjirozmnażania,
lokomocji,metabolizmu,rejestrowaniazmianzachodzącychwśrodowiskuzewnętrz-
nymiwewnętrznymorazreagowaniananie.Takwięcróżnicowaniesiękomórek
iodpowiednipodziałzadańjestnieuchronnymnastępstwemwielokomórkowości.
Dotychczasbrakjestprzekonującychdowodówistnieniaformprzejściowych
międzyProcaryota(najczęściejformyjednokomórkowe)aEucaryota(głównieformy
wielokomórkowe).Jednakżeobieteformymająpewnepodstawowecechywspólne,np.
kodgenetycznylubsyntezębiałkanarybosomachzudziałeminformacyjnego
itransferowegoRNA(odpowiedniomRNAitRNA).Ponadtomogąwykazywać
zdolnośćdofotosyntezylubodżywiaćsięheterotroficznie,mająwielepodobnych
szlakówprzemianmetabolicznych,atakżegromadząfosforanywysokoenergetyczne,
abywykonywaćpracęzwiązanązfunkcjamiżyciowymikomórek.Jednakżeróżnice
strukturalneistniejąceworganizmachprokariotycznychieukariotycznychdeterminują
dużązmiennośćwzachodzącychprzemianachbiochemicznych.
39
2.3.2.Transportprzezbłonykomórkowe
Transportsubstancjiprzezbłonykomórkoweiwewnątrzkomórkowemożesięodbywać
nazasadziedyfuzji,osmozylubteżzapośrednictwemspecyficznychnośników[13].
Regulowaniepobieraniaiwypływusubstancjiprzezbłonykomórkowema
zasadniczeznaczeniedlautrzymaniakomórkiprzyżyciu.Przemieszczaniesięwody
iroztworówprzezbłonykomórkowemacharakterdynamiczny,awciągużycia
komórkinigdyniewystępujestanrównowagizotoczeniem.
