Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Odpoczątkuokupacjidozamknięciagetta
Odpoczątkuokupacjidozamknięciagetta
Wrzesień-listopad1939
JeszczeprzedzajęciemWarszawyNiemcysformułowalipodstawowewytyczne
swoichdziałańwstosunkudoŻydówzamieszkującychpodbijaneterytoriaPolski:
zakładaniejudenratóworazprzesiedleniaikoncentracjaŻydów(telefonogram
Heydrichaz21września1939r.).Powołującżydowskąadministrację,okupant
chciałwtłoczyćspołecznośćżydowskąwskrojoneprzezsiebieramy
formalnoprawneiorganizacyjne.NakazujączaśkoncentracjęŻydów
wwiększychmiastachiwpobliżuwęzłówkolejowych,Niemcynietylko
przygotowywalipoledoprzyszłychakcjideportacyjnych,lecztakże
manifestowaliswojąwolędekretowaniażydowskiejprzestrzeniżyciowej:
określaniarozmiarustrefyosiedlenia,oddzieleniajejodresztyterytorium
miejskiego,cozapowiadałopóźniejszetworzeniegett.
TydzieńpowkroczeniuNiemcówdoWarszawyAdamCzerniaków,prezes
GminyWyznaniowejŻydowskiej,dostałodJosefaMeisingera,szefaPolicji
Bezpieczeństwa,poleceniezorganizowaniaRadyStarszych(RadyŻydowskiej,
niem.Judenrat)iobjęciejejprzewodnictwa.Natomiastjużwpoczątkachlistopada
podjętazostaniepróbaskoncentrowaniawszystkichŻydównawyznaczonym
obszarzemiasta–pierwszapróbautworzeniagettawWarszawie.
Wsobotę4listopadafunkcjonariuszeSSzwołalinadzwyczajneposiedzenie
Judenratu.Niewszyscyczłonkowieradystawilisięnaspotkanieiabyuzyskać
quorum,zmobilizowanoprzypadkowychprzechodniówjakoichzastępców.SS-
StandartenführerdrRudolfBaatzodczytałrozkazwojskowegokomendanta
miastagen.vonNeumann-Neurodego,zawierającypolecenieskoncentrowania
Żydówwciągutrzechdninaokreślonychulicachdzielnicyżydowskiej.
Motywowałtoniebezpieczeństwemrozprzestrzenieniasiętyfusu.Dorozkazu
dołączonospisulic.Tegodniazatrzymano24zakładnikówdoczasuwykonania
rozkazu.NazajutrzdelegacjaJudenratuwskładzie:AdamCzerniaków,Apolinary
HartglasiAbrahamWeiss,udałasiędogen.vonNeumann-Neurodego,
zpominięciemSSipolicji.Okazałosię,żegenerałniemiałpojęciaowydanym
rzekomoprzezsiebierozkazieipoleciłwstrzymaćjegowykonanie.
Otojakwypadkiz4i5listopadarelacjonujeHartglas:„Baatzodczytałnam
podniesionymostrymgłosemzarządzeniekomendantawojennegogenerałavon
Neumann-Neurode,żewobecniebezpieczeństwatyfusucałaludnośćżydowska
m.Warszawymasięnajdalejwewtorek7listopadaprzenieśćdo«dzielnicy
ochronnej»,tzn.dogetta,iwymieniłnamgranicetegogetta,którebrzmiałyjakoś
niewyraźnie;niewykonanietegozarządzeniamiałobyćzagrożonewysoką
kontrybucjąikarąśmierci;zakładnikamigwarantującymiwykonaniemająbyć
