Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zezwalająceŻydomprzybyłymdoWarszawypostyczniu1796r.napobyt
wmieściepozapłaceniudwóchpodatków:podatkuodwyżywienia
(zamienionegow1800r.naopłatękoszerną)orazczynszutolerancyjnego,
uiszczanegozapozwolenienakorzystaniezprawmiejskich.Żydziprzybyli
doWarszawyjużporoku1799mieliopłacać„biletowe”.
NaprzełomieXVIIIiXIXw.zarysowałasięwWarszawiepewnatendencja
demograficzna:malałaliczbachrześcijan,wzrastałaliczbaŻydów.Podjętowięc
krokimająceograniczyćnapływludnościstarozakonnej,m.in.rugowanoŻydów
zeŚródmieścia,zakazanoimzawieraniamałżeństwprzedukończeniem25.roku
życia,wprowadzonoobowiązekwykazaniasięodpowiednimstatusem
majątkowym.WczasachpruskichnarzuconoteżŻydomnazwiskaobrzmieniu
niemieckim,któreodgrywałyrolęswoistegopiętna:byłyczęstośmieszne,
pokraczne,podkreślałyobcość.
WokresieokupacjipruskiejprawaograniczająceosiedlaniesięŻydówzostały
zawieszone,aonisamilicznienapływalidoWarszawy.Cowięcej,przezpewien
czasmoglinawetswobodniewybieraćmiejscezamieszkania.Tymsamym
zakończyłsiędefactoczaswygnańipowrotów–pierwszyetapwędrówki
warszawskichŻydów.WXIXw.zacząłsięetapdrugi–okreswymuszonego
restrykcjamiizakazamiprzemieszczaniasięwobrębiesamegomiasta.Czas
powstawaniarewirużydowskiegowjegopółnocno-zachodniejczęści.
Posługujemysięokreśleniem„rewir”mimopodnoszonychprzezEleonorę
Bergmanobiekcji,żeniemożebyćnazywanyrewiremobszar,któryniemajasno
wytyczonychizamkniętychgranic–atakiwłaśniecharaktermiałkształtującysię
obszarżydowskiegoosiedlenia(Bergman2007:53-57).Termintenjednakjest
zadomowionywvarsavianistyceiintuicyjniezrozumiały.Przenoszącsięzulicy
naulicę,Żydzizaczęlisięskupiaćwrejonie,któryuczyniąswoim.Przezcały
wiekXIXsystematyczniewzrastałodsetekludnościżydowskiejwstosunku
doogółuludnościWarszawy.NapoczątkuXIXstuleciawynosi15,4%,
popowstaniulistopadowym–ok.25%,popowstaniustyczniowym–32,6%,
wroku1901–35,8%,natomiastwroku1917aż44,9%.Byłtonajwyższyudział
procentowyludnościżydowskiejwcałejhistoriiWarszawy(Zalewska1996:16-
27).
Kształtowaniesiędzielnicyżydowskiej
KształtowaniesiędzielnicyżydowskiejKonstytucjaKsięstwaWarszawskiego
z22lipca1807r.zrównałaprawaŻydówzprawamiinnychobywateli,
cooznaczałozniesieniesystemustanowego,alejuż17października1808
r.wydanodekretzawieszającynadziesięćlatmożliwośćkorzystaniaztychpraw
„wyznawcomreligiiMojżesza”.Nawzórkonstytucjinapoleońskiejwprowadzono
przymusowąeuropeizacjęŻydów,tzn.znoszeniebarierobyczajowych
ijęzykowych,odgradzającychspołeczeństwożydowskieodreszty.Wykorzystano
