Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
staregocmentarzawyrytonapis:„Narody,któretracąpamięć,giną,Za-
kopanepamięta”.Trawestująctęmyślpragniemy,abygeografowiepolscy
moglisięszczycićdewizą:„Nauki,któretracąpamięć,zanikają.Geogra-
fiapamięta”.Wznacznejmierzeideataprzyświecałainicjatoromniniej-
szegoopracowania.
Dotychczasowebadaniadotyczyłyhistoriigeografiipolskiejwokre-
ślonymprzedzialeczasowymlubkonkretnejdyscypliny.Autorami
takichpracbylizarównogeografowie,jakteżhistorycy(zwłaszczaHen-
rykBarycziKazimierzOpałek),zajmującysiędziejaminaukiwogóle,
anaukprzyrodniczychwszczególności.Zróżnychpowodówniepodej-
mowanosamodzielnychpróbcałościowegoopracowaniahistoriipolskiej
geografii.Nasuwasięprzytympytanie,dlaczegosiętakdziało?Cospra-
wiło,żedziejepolskiejgeografiibyłyskromnietraktowanewpracach
dotyczącychrozwojuhoryzontugeograficznegonaświecie(np.Z.Dłu-
gosz2001,J.Loth1928,W.Nałkowski1907,S.Nowakowski1934–
–1935,H.Pachoński1912,S.Pawłowski,E.Romer1964,S.Srokowski
1937,J.Staszewski1966)?SpośródwymienionychautorówjedynieSta-
szewskizaznaczyłwyraźniejdorobekpolskiwformieodrębnychroz-
działówczypodrozdziałów.Przyczyntakiegostanurzeczybyłozapewne
wiele.Najważniejszybyłjednakbrakzrozumieniadlategotypuinicja-
tywiniedostrzeganierangistudiówhistorycznychprzezzarządzających
przezlatapolskąnauką.Równieżwydawnictwaobawiałysięzapewne,
żestudiumtakienieznajdzieszerokiegoodbioru.Wobuprzypadkach
raziłbrakwyobraźni,zwłaszczajeżelichodziokilkaostatnichdziesię-
cioleci.Odwielulatwiększośćsondażywskazujebowiem,żewłaśnie
opracowaniazakresuhistoriiigeografiiciesząsięnajwiększymzainte-
resowaniem.Toopracowaniewzbogacadorobekliteraturyzpogranicza
obuwymienionychnauk.
Znacznielepsząsytuacjęnotujesięwzakresiedziejówpolskiego
podróżnictwa.Odnosisiętozarównodosamejjegohistorii,jakirelacji
zposzczególnychwyprawPolakówczyopracowańbiograficznych.
Wśrodowiskugeografówpowolikonkretyzowałasiędecyzjaoprzystą-
pieniudorealizacjikiełkującejodlatideiopracowaniahistoriigeografii
polskiej.Wdyskusjachpodkreślano,żestudiumtakiepowinnoukazywać
rozwójgeografiipolskiejjakowiedzyopoznaniunaszychziemiichopisa-
niu,wtymrównieżwformiekartograficznej,atakżegeografięjakosfor-
malizowanąnaukęuprawianąnauniwersytetach,charakteryzującąsię
corazrozleglejszympolembadawczym.ZwłaszczawXXstuleciuwykształ-
ciłysięnowedyscyplinyisubdyscyplinygeograficzne,którerozwijały
sięrównolegledozachodzącychprzemianspołecznych,kulturowychczy
gospodarczych.
Szczegółowakoncepcjaopracowaniapowstaławgronieinicjatorów
przedsięwzięciainspirowanegoprzezKomitetNaukGeograficznychPAN.
Propozycjibyłokilka,akażdaznichmogłaznaleźćzwolenników(m.in.
układtreścichronologiczny,bezspecjalnegowyróżnianiaposzczególnych
dyscyplin).Podogłębnejdyskusjipostanowionozaproponowaćprezento-
8
W
STĘP
