Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kallas,HistoriaustrojuPolski,Warszawa2005
ISBN83-01-14501-3,©byWNPWN2005
następnieprzeszłowewładaniemargrabiówbrandenburskich(od1231).Cza-
sowoutraconoziemięlubuską(wpierwszychdziesięcioleciachXIIIw.).Tosamo
dotyczyłogranicznychgrodównadWartą:Santoka(odzyskanegow1278)iDrez-
denka(odzyskanegow1273).Utraconoteżziemięchełmińską.KsiążęKonradI
Mazowiecki,chcącprzeciwstawićsięnajazdomPrusów,zwróciłsięopomocdo
rycerskiegoZakonuSzpitalaNajświętszejMariiPannyDomuNiemieckiego,okre-
ślanegowPolscejakozakonkrzyżacki.NadanaZakonowinapodstawieprzywi-
lejuz1226r.ziemiachełmińskastałasięzaczątkiempotężnegopaństwa,które
późniejzagroziłointegralnościterytoriumPolski.OdpoczątkuXIIIw.rozpoczął
sięprocesuniezależnianiasięodPolskiPomorzaGdańskiego,którymwładała
miejscowadynastia.WostatnichdziesięcioleciachXIIIw.wwynikuwspomniane-
goukładuzawartegowKępnie(z1282)PomorzeGdańskieprzeszłowewładanie
PrzemysławaII.Ważnezmianynastąpiłynazachodnio-południowejgranicy,co
wyrażałosięuznaniemzwierzchnictwakrólówczeskichprzezkolejnychksiążąt
śląskich.
Przejściowo(odpoczątkówXIVw.),wwynikuprzekroczeniaosadnictwa
przezwałkarpacki,nastąpiłorozszerzenieterytoriumnapołudniukraju.Napo-
graniczumazowiecko-podlaskimteżnastąpiłniewielkiprzyrostterytorialny.
przesunięcie
Wskutekstratterytorialnych,poniesionychzwłaszczawXIIIw.,granice
granicnawschód
państwaprzesunęłysięzzachodunawschód.Utratadalszychobszarówzostała
częściowozahamowananaprzełomieXIIIiXIVw.
Whistoriografiipolskiej,szczególniewokresiePolskiLudowej,ugruntował
się—zewzględunapołożeniegeograficzne—pogląduznającykształtteryto-
rialnypaństwawokresieX–XIw.(PolskaBolesławów)zanajbardziejkorzystny
wjegocałychdziejach.Byłtodoniedawnastałypunktodniesieniaprzyocenie
następnychzmianterytorialnychPolski,ażdoczasównajnowszych.Wymagato
rzetelnegoustosunkowaniasiędoskutkówzmianyprzynależnościpaństwowej
terytoriówwchodzącychwskładmonarchiipierwszychPiastów,m.in.Śląska
iPomorza.
ROZDZIAŁ2
Rozwójterytorialno-administracyjnyPolski
(odXIVw.)
2.1.OdrodzoneKrólestwoPolskie.
UniaPolskizWęgrami
PrzemysławIIniepozostawiłnastępcy.ZgodniezjegowoląWielkopolskąmiał
władaćksiążęgłogowskiHenrykIII.WwynikuelekcjidzielnicętęobjąłWłady-
wygnanie
sławIŁokietek,książębrzesko-kujawski,sieradzkiiłęczycki.Wygnanieksięcia
WładysławaIŁokietka
zkrajuumożliwiłorealizacjęplanówpolitycznychWacławaIICzeskiego,panują-
cegood1292r.wMałopolsce.
koronacja
NapoczątkunowegostuleciakrólCzech,WacławIIzdynastiiPrzemy-
WacławaII
ślidów,zostałkoronowanywGnieźnienakrólaPolski(1300).Wzmocniłoto
26
