Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Kallas,HistoriaustrojuPolski,Warszawa2005
ISBN83-01-14501-3,©byWNPWN2005
5.4.KsięstwoWarszawskie(1807-1815)
Decydująceznaczeniedlarozwiązania—jaksięokazałoczęściowego—„spra-
wypolskiej”miałysukcesymilitarneNapoleonawtrakciekampanii1806–1807r.
Wrazzprzesuwaniemsiędziałańwojennychnawschódposzerzałosięteryto-
riumwyzwolonespodokupacjipruskiej.Przejściowoprzeszłopodfrancuską
powstaniewielkopolskie
okupacjęwojenną.Wtokupowstaniawielkopolskiego(1806)utrzymanopruską
w1806r.
administrację(poddanąkontroliPolaków).Wiązałosiętozformowaniempolskiej
siłyzbrojnejorazzzapewnieniemśrodkówutrzymaniadlawojsknapoleońskich.
Dlategoniedoszłowówczasdocałkowitegoodrzuceniaustrojupruskiego.Prze-
sądziłototakżeoutrzymaniuzasadniczobezzmiandotychczasowegopodziału
terytorialnego,choćnawiązywanownazewnictwiedostosunkówpolskich.
Wlistopadzie1806r.organyadministracyjnewBydgoszczyzostałyunieza-
leżnioneodwładzwKwidzynie.JednocześniepodporządkowanoimczęśćPrus
Zachodnich.Naokreślenietegoobszaruwprowadzono—nieznanąwczasach
departamentbydgoski
pruskich—nazwędepartamentubydgoskiego.
Napoleondekretemz14stycznia1807r.wydanymwWarszawieustanowił
KomisjaRządząca
KomisjęRządzącąjakorządtymczasowydlaogółuziempolskichzaborupruskie-
go.Namocytegoaktu„Podziałterytorialnykrajunasześćdepartamentówto
jest:warszawski,poznański,bydgoski,płockiibiałostockiniemabyćodmienio-
ny”(art.7)1.Wymienieniedepartamentubydgoskiegobyłowyrazemusankcjo-
nowaniaprzezFrancuzówzmianydokonanejprzezpolskiewładzepowstańcze.
KomisjaRządzącazdecydowałasiętakżeutrzymaćpodziałdepartamentówna
powiaty(bezzmianyichgranic).Oznaczałotoutrzymanie—wprawdzietym-
czasowo—dotychczasowego,tj.pruskiegopodziałuterytorialnegonaziemiach
polskich.WpraktyceKomisjaRządzącazmierzaładorozciągnięciaswegowładz-
twanacałośćziempolskichzaborupruskiego,cotylkowczęścizakończyłosię
sukcesem.Niepowodzeniemzakończyłasiępróbapodporządkowaniawładzom
polskimwojewództw:malborskiego,pomorskiegoorazGdańska.
Wiążącerozstrzygnięciakwestiiterytorialno-administracyjnychprzyniosły
postanowieniatraktatówpokojowychzawartychwTylżyw1807r.Ichtreść
traktatypokojowe
przekonujeokompromisowymcharakterzerozwiązania„sprawypolskiej”.Tak-
z1807r.
żeobszarutworzonegowówczasKsięstwaWarszawskiegobyłwyrazemkompro-
misufrancusko-rosyjskiego.Nieodpowiadałonpowszechnymoczekiwaniomna
odbudowępaństwapolskiego,wktóregoskładobokjużwyzwolonychziemwe-
szłybym.in.PrusyKrólewskieiKsiążęce,Galicja,(„Nowa”i„Stara”),Litwa,Wołyń
iUkraina.Nadziejetenieznalazłyodzwierciedleniawtraktatachpokojowych.
Wkrótcepowszechnestałosięprzekonaniespołeczeństwa,iżKsięstwoWar-
szawskiestanowizalążekpaństwapolskiegowgranicachprzedrozbiorowych.
Postanowieniatraktatówtylżyckichustaliłykształtterytorialnyczęści„po-
kształtterytorialny
pruskiej”KsięstwaWarszawskiego.Nastąpiłyzmianygranicniektórychdeparta-
KsięstwaWarszawskiego
mentów,wtymbydgoskiego.Jednocześnieznacznaczęśćdepartamentubiało-
stockiegozostałaprzekazanaRosjijakotzw.obwódbiałostocki.Byłytoprzede
wszystkimzmianywynikająceznowegoustaleniagranicpaństwowychw1807r.
Namocytraktatówpokojowychzwiększościziempolskichzaborupruskiego
utworzonoKsięstwoWarszawskie.Obszarpaństwawynosił102tys.km2.Poza
granicamipozostałoWolneMiastoGdańsk.
1MateriałydodziejówKomisjiRządzącejz1807r.DziennikczynnościKomisjiRządzącej,wyd.
M.Rostworowski,t.1,Kraków1918,s.4.
51
