Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
20Pomiar:jednostkimiar
JedynąanglosaskąjednostkąużywanąszerzejwPolscejestcal.Rozmiarekranu
TVczymonitorakomputerawyrażamyzwyklewcalach,cooczywiściemożnazmienić.
Natomiastśrednicerurirozmiarygwintówwurządzeniachhydraulicznychsą–ipo-
zostanąwdającejsięprzewidziećprzyszłości–okrągłymiułamkamicala.Wtabeli1.5
podanosubiektywnywybórjednostekpozaukładowych,zjakimispotkasięwswoim
życiudorosłymieszkaniecPolski.
Wszystkiejednostkipozaukładowewymienionewtab.1.5niemająobecniewła-
snychwzorców,leczsąsztywnopowiązanezjednostkamiukładuSI.Naprzykładcal
jestrównydokładnie25,4mm,zaśzamianakilogramasiłynaniutonyczyteżkonia
mechanicznegonakilowatyodbywasięzapośrednictwemumownejwartościprzy-
spieszeniaziemskiegog=9,80665m/s2.
Reasumując,jednostkipozaukładoweniepowinnybyćtraktowanejakohnieno-
woczesne”ihnienaukowe”.Wobecnychczasach,gdyjedynymużywanymukładem
jednostekpozostałukładSI,jednostkipozaukładowestanowiąjegoniezbędneuzu-
pełnienie.KoegzystencjazukłademSInierodziistotnychproblemów,gdyż:
podczaswykonywaniaobliczeńprzyużyciuwzorówukładuSIstatusjednostek
pozaukładowychiwielokrotnościjednostekSIjesttakisam:abyuzyskaćwynik
wjednostceSIjedneidrugietrzebapodczaspodstawianiadowzoruzamienićna
jednostkiukładuSI.
1060Przepisyprawnedotyczącejednostekmiar
Wykonywaniepomiarówjestobszaremdziałalnościludzkiej,któregoznaczeniedla
funkcjonowaniawspółczesnegoświatajestwiększeniżsięnaogółprzypuszcza11.Przy-
kładowo,pomiarilościiparametrówtechnicznychpaliwwcysternachizbiornikachma
znaczeniedlaokreśleniapodatkówiwalkizprzestępczościąpaliwową,zaśokreślenie
ilościgazuprzepływającegoprzezrurociągmożemiećnawetreperkusjemiędzynaro-
dowe.Nicwięcdziwnego,żeszerokorozumianaproblematykamierzeniaijednostek
miarjestprzedmiotemkrajowychimiędzynarodowychregulacjiprawnych.
Omówiliśmypoprzednio(p.1.1)fundamentalnypodziałjednostekmiarnajed-
nostkiwielkościfizycznychipozafizycznych.Podziałtenwmiędzynarodowymprawo-
dawstwieprzejawiasiętym,żenadzórnaobydwomakategoriamijednosteksprawują
różneinstytucje:wprzypadkujednostekwielkościfizycznychsątoorganaKonwencji
Metrycznej(por.podrozdz.1.2),natomiastsposobypomiaruijednostkiwielkości
pozafizycznychokreślająnormytechniczne,wydawaneprzezMiędzynarodowąOrga-
nizacjęNormalizacyjną(ISO–InternationalStandarizationOrganization)iinnemię-
dzynarodoweorganizacjetechniczne.
Wnaszymkrajuinstytucjamipaństwowymizajmującymisięzagadnieniamimiar,
przyrządówpomiarowychimetodmierzeniasąGłównyUrządMiarwWarszawie
iurzędyterenowejadministracjimiar–9okręgowychi62obwodowychurzędów
11VidedokumentynaportaluGłównegoUrzęduMiar:http://www.gum.gov.pl
