Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czymjestświadomość?Czymjestto„coś”,coznikapodczasanestezji?Zazwy-
czajodpowiedźbrzmi,żeświadomośćjestnastępstwemzłożonejaktywnościneu-
ronalnej,np.spójnychwyładowańwpętliwzgórzowo-korowejwzakresie40Hz.
Elektrofizjologicznemonitorowaniemózgupodczasznieczuleniaogólnegowyka-
zujeredukcjęizaburzeniasynchronizacjidynamikimózgunapoziomieneuronal-
nym.Napytanie,dlaczegośpimypodczasanestezji,możemyodpowiedzieć:ponie-
ważanestetykipowodująhiperpolaryzacjęneuronówwzgórzowo-korowych.
Utracieświadomościwywołanejdziałaniemanestetykówtowarzyszyznaczne
zmniejszeniezużyciaglukozywmózgu.Propofolpowodujezmniejszeniejejzużycia
o50–60%,izoflurano40–50%,halotano35–45%.Zmniejszeniemetabolizmujest
proporcjonalnedozastosowanejdawki(jesttymsilniejsze,imwiększadawkaleku).
Równieżpodczassedacjiwywołanejbenzodiazepinamizmniejszasięmetabo-
lizmglukozywewzgórzu,wskazując,żeichdziałaniejesttamwłaśniemodulowa-
ne.BadaniaprzeprowadzonezapomocąPETwykazały,żesedacjamidazolamem
wywołujezmniejszenieprzepływukrwi,m.in.wewzgórzuiwobszarachprzodo-
mózgowia,ajegonatężeniejestproporcjonalnedozastosowanejdawki.Wykazano
również,żeprzepływmózgowykrwiwewzgórzuorazpotylicznejiczęścipodstaw-
nejprzodomózgowiazmieniasięwrazzestężeniempropofoluwsurowicykrwi.
świadomość
Stanświadomościcharakteryzują:percepcja(spostrzeganie),uczucia(wrażenia),
marzenia,emocje,pamięć,któresądoświadczaneiodczuwane.Określenie„świado-
mość”jestnieprecyzyjneinieznajdujemysatysfakcjonującejdefinicjizjawiska.Bez
wątpieniaprocesyzachodzącewmózguifenomenświadomościsąwjakiśsposób
powiązane.Interweniującwnormalnefunkcjonowaniemózgumożna:eliminować
świadomość(podającanestetyki),modyfikowaćją(podającśrodkipsychodeliczne),
anawetjągenerować(elektryczniestymulująckorę).Wykazanorównież,żestan
świadomościkorelujezokreślonymistanamifizjologicznymi.Naprzykład,oddawna
wiadomo,żezapisEEGpodczasstanunieprzytomności,anestezjiorazfazynon-REM
snuróżniąsięodrejestrowanychpodczasprzytomnościlubfazyREMsnu.
Przyczynąutratyświadomościmożebyćsen,uszkodzeniepniamózgu,aletakże
anestezja.Większośćanestetykówdziałaprzezodwracalnezahamowaniedwóch
typówsynaps.Takiezwiązki,jakbenzodiazepiny,barbiturany,halotan,izofluran,
sewofluranipropofolnasilająhamowaniewsynapsachGABA
A
,podczasgdyke-
tamina,podtlenekazotuorazksenonhamująsynapsyNMDA.
Zgodniezteoriąz1990rokukluczowąrolęwgenerowaniustanuświadomości
odgrywająsynapsyNMDA(N-methyl-D-aspartate).Wzwiązkuztymzwrócono
uwagęnaanestetycznewłaściwościantagonistówNMDA.SynapsaNMDAwystę-
pujewdużychstężeniachwkorzemózgu,leczróżnisięodinnychsynaps,ponie-
ważjestsynapsązależnązarównoodnapięcia,jakineuroprzekaźnika.Jestakty-
wowana,jeżelizostanąspełnionerównocześniedwawarunki.Popierwsze,błona
postsynaptyczna,wktórejreceptorjestzanurzony,musibyćzdepolaryzowanado
krytycznejwartości(ok.35mV).Dopókipotencjałjestmniejszy,dopótytowarzy-
szącyreceptorowikanałjonowyjestblokowanyprzezdodatnionaładowanyjon
122
