Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Edukacjazintegrowana:wdrożenienieistniejącegoprojektu
Chociażideaintegracjiwpostaciwdrożonejwsystemieoświatowymnależaładonajbardziejmglistych15,hasłointegrowaniazaangażowałogigantycznenakłady
finansowezwiązanezwprowadzeniemreformy,kształceniemidoskonaleniemzawodowymnauczycieli,opracowywaniemiupowszechnianiemmateriałów
dydaktycznych,pojawieniemsięnowychwersjipodręcznikówitympodobnymi.Ideatasilniezmobilizowałateżspołecznośćnauczycielską.Doprowadziładoniemal
obsesyjnegonazywaniawszystkiegointegracją:zamiastwspółpracowaćzrodzicami,nauczycieleintegrująszkołęześrodowiskiemdziecka;niewychowująjuż
uczniów,aleintegrująichprzezwspólnotędziałań;niewybierająmetod,leczintegrująstrategienauczania;niedobierajątreści,aletworzątematyzintegrowaneitak
dalej.Wniektórychuczelniachwyższychzaślepionycheuforycznymbiegiemkunowemuzmienianonazwyspecjalnościna„edukacjazintegrowana”16,jakby
administracyjniezarządzonazmianaorganizacjiszkoływygenerowałanowesubdyscyplinypedagogiczne.dziwbierze,żeuniwersytetymedyczneanalogicznienie
otworzyłynowychkierunkówowdzięcznejnazwie„medycynaenefzetowska”.
Kategoriaintegracjimogłapotencjalnieinspirowaćdoprzemianyedukacji.Jednakzmianawewdrożonejwpolskiejszkolepostaciokazałasięniespójna
strukturalnieitreściowo,biurokratyczniewytwarzałanieadekwatnerozwojowoipoznawczosytuacjedydaktyczne,stanowiącezlepeknieciągłychpoleceńizadań.
Wrozwiązaniachresortuipoddającychmusięmetodykówstałasiępozorna,straciłasensownązawartośćtreściową,zyskującnieograniczonyniemalzakres.Będąc
potencjalniewszystkim,musiałarealniebyćniczym.Jejnagłośnienieidokumentarneoprzyrządowaniewygasiłyświadomość,żeistotamodeluszkolnegokształcenia
pozostałaniezmieniona,wywołującprzytymniczymnieuzasadnionewrażenieprzełomowejreformynauczaniapoczątkowego17.Niejedenurdnik-prestidigitator
zebrałlauryzawprowadzenieowejspektakularnejzmianywoświacie.
pozornośćdziałań,obudowanąszumemmedialnymiodwracaniemwszystkiegootrzystasześćdziesiątstopni,bywrócićdokładniewtosamomiejsce,
znakomicieobrazujezasadaLampedusy,zrekonstruowanaiodniesionadokondycjipolskiejpedagogikiiedukacjiprzezMarięDudzikową:„Jeślichcemy,
bywszystkopozostałotak,jakjest,wszystkosięmusizmienić”18.Niewiem,czyurzędnicyMENczytaliLamparta,aleniewątpliwiedziałająwmyśltejzasady.
Zatodlauczniówinauczycieliowebiurokratycznesztuczkinimniej,niwięcejtylkotym,corównieżDudzikowaokreśliłajako„rewolucjewedukacjiczyli
»spaniewszafienastojąco«”19.Ipodobniejakpofantazyjniespędzonejnocy,uczestnicyszkolnegokształceniaczująsiępodwpływemoddziaływań
pseudoedukacyjnych.
Programoweidydaktycznerealiatakzwanejedukacjizintegrowanej,prowadzącedozapaścikształcenianajmłodszychuczniów,widocznejaknadłoniwtekstach
zebranychwksiążcepodredakcjąHalinySowińskiej,stanowiącejefektdużego,ciekawiezaplanowanegoizrealizowanegoprojektubadawczego20.Jakpiszenależąca
dozespołuRenataMichalak:
Autorzyprogramów[zatwierdzanychprzezMENuzup.D.K.-S.]bardziejkoncentrująsięnadoborzeładniebrzmiącychtematówipozornejintegracjizagadnieńzróżnychdziedzinwiedzyniżnaprocesie
tworzeniaspójnejwiedzywumysłachdzieci.Wzwiązkuztymwzasadziemamydoczynieniazpozornąintegracjąprzypadkowodobranychelementówzprzedmiotównauczaniapoczątkowegorealizowanego
przedreformą21.
NagłośnionaMEN-owskaideaedukacjiscalającejświatpoznawanyprzezdzieckozderzasięzezgrzytemzwynikamianalizywskazującej,żeszkołaoferuje
uczniom„nieuporządkowanekawałkimateriału”22,uzasadnianeargumentacjązawierającą„»wyświechtane«slogany,którewzasadzienicniemówiąiprzystają
dokażdegoprogramubezwzględunajegozawartośćtreściową”23.
PorazkolejnyiniestetyzapewnenieostatniudałosięMinisterstwuEdukacjiNarodowejwprowadzićnasztandaryedukacjihasłozmiany,zaktórego
pustosłowiemniekryjesięnic,alektórezaksjologicznymwsparciemsilnychemocji,jakiepowszechniebudzitroskaodobroirozwójnajmłodszychzadziałałojak
zapalnikspołecznegoentuzjazmu.Wtensposóbzmianawedukacjijawisięjakopusta,znaczącatakżewsensie,jakinadałtemupojęciuErnestoLaclau24.Jestonaideą
niemożliwądorealizacjiwdeklarowanejtreści,gdyżtatreśćjestdowolnaiwtymsensienierealna,wykorzystywanąwceluutrzymaniadominacji25.Jakokategoria
używanapopulistycznie,byludziwokółniejmobilizowaćikształtowaćichmyślenie,nadałaMENijegodelegatomstatusliderów,którzyskuteczniedowodzą,
żezmianazostaładokonanaiżewartodlaniejwielepoświęcić26.
Zjednejstronymamywięcpozorowaniezmian,którezachodzą,alenicniewnoszą(naprzykładzmianaprogramu,którąwprowadzonowceluaktywizacji
iusamodzielnieniauczniów,aktórafaktyczniejestnieprzyjemnymumocnieniemuprzedniegoesencjalizmu).Zdrugiejwidzimypustąznaczącą,któranietyleudaje
zmienianie,ilewyzwalazapałiżarliwośćspołeczną,adziękitemugromadzinauczycieliorazrodzicówwokółczegoś,czegouzgodnićsięnieda.Jedyne,cowytwarza,
topoczucie,żeuczestnicząoniwważnymogólnospołecznymprzedsięwzięciu.Wodniesieniudoedukacji„zmiana”stanowiwięcdokładnietakisamznakjak„dobro”
czy„Solidarność”.Jestnaładowanapolitycznie,alepozbawionazakresuitreści,ponieważtreścitejsprecyzowaćniemożna,azakresstajesięwówczasdowolny
inieweryfikowalny.Wtensposóbdoszłodoukształtowaniaświadomościnauczycieliuczestniczącychwzmianie,którejwrzeczywistościpoprostuniebyło27.