Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przedmowa
Astronomiaogólna-todwasłowa,któredla
wszystkichpokoleńpowojennychastronomówłą-
cząsięwcałość,wtytułkultowegopodręcznika
profesoraEugeniuszaRybki.Astronomiajakood-
dzielnyprzedmiotprzedwojnąijeszczedługopo
wojniebyłanauczanawszkole!Wkońcuksiążka
uzyskałastatusuniwersalnegopodręcznikaaka-
demickiego.Zsześciuwydańod1952do1983r.
uczyłysięcałepokoleniapierwszychroczników
studiówastronomicznych.Choćdlaszkółpisa-
nonowe,łatwiejszepodręczniki,tojednakwła-
śniedziełoRybkipatronowałonarodzinomjednej
znajstarszycholimpiadprzedmiotowychwPolsce,
OlimpiadzieAstronomicznejod1957r.organizo-
wanejprzezPlanetariumŚląskie.Samwygrywając
XVIedycję,przygotowywałemsięzegzemplarza,
którydwalatawcześniejwrazdedykacjąotrzy-
małemzrąkautora.EugeniuszRybkabyłjednym
zzałożycieliOlimpiadyAstronomicznejibyłznią
związanydokońcażycia,do1988r.
Mijałykolejnedekady,aolimpijczycyistu-
denciwciążmielidodyspozycjitensampod-
ręcznik.Tymczasemzmieniałasięastronomia.
Aktualnywyglądnieba,gwiazdozbiory,pozycje
gwiazdkażdynosiwkieszeni,towszystkozapo-
mocąaplikacjimożnasprawdzićwtelefonieko-
mórkowym.Astronomicznepodstawygeografii
zastąpiłanieomylnasiećsatelitówGPS.Badania
planeticiałUkładuSłonecznegotodziśgłównie
domenabezpośredniejeksploracjikosmosu,anie
obserwacjimetodamiastronomicznymi.Całame-
chanikaniebaprzezkilkastulecipolegającana
stosowaniuprawirozwiązywaniurównaniaKe-
pleradziśsprowadzasiędokliknięciadatywdo-
stępnymkażdemuamatorowiastronomiidarmo-
wymoprogramowaniuwsieci.Tymczasemco
najmniej2/3książkiprofesoraRybkitowłaśnie
takanastronomiaklasyczna”.
Aprzecieżzmieniłysięinstrumentyimetody
badawcze.Dziśmamykilkanaście10-metrowych
teleskopów,aPolskajakoczłonekEuropejskiego
ObserwatoriumPołudniowegouczestniczywbu-
dowieblisko40-metrowegoteleskopuoptyczne-
go.OdtrzydziestulatkrążynaorbicieKosmicz-
nyTeleskopHubble’a.ObserwacjeWszechświata
prowadzisiędziśwewszystkichzakresachpro-
mieniowaniaelektromagnetycznego,odfalradio-
wychpofotonyγ.Intensywnieanalizujesięcząstki
promieniowaniakosmicznegoiwiatrusłoneczne-
go.Otwartocałkowicienoweoknaobserwacyjne
wdziedzinachpromieniowanianieelektromagne-
tycznego,jakobserwacjeneutrinifalgrawitacyj-
nych.Towszystkozdobyczewspółczesnejastro-
fizykiikosmologii,októrychEugeniuszRybkanie
mógłnawetśnić.
Potrzebęnowegopodręcznikazewspółczesnej
astronomiiodczuwaliśmyrównieżnauniwersy-
tetach.Wysyłaliśmywięcstudentówdobibliotek,
pókijeszczewszyscyzeszkołyznalirosyjski,po
tanieksiążkitłumaczoneiwydawaneprzezZwią-
zekRadziecki.Potemzostałyjużtylkoksiążki
anglojęzyczne,drogienawetdlabibliotek.Wtakiej
właśniesytuacjikilkalattemuprzyszłomiprze-
jąćwykładnAstronomiiogólnej”dlapierwszych
latastronomiiifizykinauniwersyteciewToruniu.
Mójpoprzednikinieżyjącyjużprzyjaciel,bułgar-
skiastronom,TomaTomov,prowadziłwykładpo
polsku,alewłaśniewedługwznawianegowielo-
krotnie(sześćwydań)przezSpringerapodręcznika
FundamentalAstronomy.
Tobudzącarespektncegła”,naokoo50%
obszerniejsza(drukowanawdwóchkolumnach,
mniejszączcionką)odpodręcznikaRybki.Tym
razemmerytoryczneproporcjesąodwrotne:pra-
wie2/3tosolidnaastrofizyka,aresztęksiążki
równomierniepoświęcononklasyce”iastronomii
