Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(1885)BolesławaPrusaorazpierwszeodcinkiOgniemimieczem
(1883)iPotopu(1886).Wówczastakżerozpoczynasię„inwazja”
naturalizmu.Lata1884–1887stanowiąmomentdominacji
„Wędrowca”,zaznaczonykampaniąkrytycznoliterackąAntoniego
SygietyńskiegowokółdziełZoliiFlaubertaorazsporamibliskiego
SienkiewiczowiStanisławaWitkiewicza„onowąsztukę”.Trwa
„spóroZolę”wPolsce.Stądniewątpliweznaczeniepomysłu
Płoszowskiegoopisaniu„dokumentuludzkiego”orazzanotowane
wdziennikusporywokółdarwinizmu,biologicznychpodstaw
egzystencjiludzkiej,„walkiobyt”itd.Śladoweskładnikiówczesnej
atmosferymożnadostrzecwwygłaszanychprzyróżnychokazjach
opiniachŚniatyńskiegoorazwniewielkimepizodzienaspotkaniu
uradcyS.,naktórymPłoszowskipognębiaStawowskiego,
„najlepszągłowęwobozieskrajniepostępowym”.Jednakżesposób
uczestniczeniawówczesnymżyciukulturalnymokreślazachowania
bohaterapowieściowegoprzedewszystkimjakopostawękonesera
ioutsidera.Płoszowskiczyta„modne”książki(Dumasa,
aleiAmiela!),chodzinaspektaklewComédieFrançaise,ogląda
Wagnerowskieopery(m.in.HolendraTułacza),słuchakoncertów
izamawiaportretAnielkiumodnegowiedeńskiegoportrecisty
Angelego.ZasadniczojednaksmakPłoszowskiegozostał
ukształtowanyprzeztradycyjnykanonkultury(klasyczny
iromantyczny).Stądeklektyzmjegoprzekonańestetycznychlokuje
gomiędzyepokami.
Przesunięciadatwrękopisiedzieładowodzązatempewnej
konsekwencjipisarza,pragnącegoumieścićswegobohatera
wsytuacji,którawyraźniejukażemomentprzełomowy:między
silnymijeszczenurtamipozytywistycznymiajużwidocznymi
tendencjamischyłkowymiidekadenckimi.Dlauwydatnieniatego
celulata1883–1884nadawałysięnajlepiej.
VIII.LEONPŁOSZOWSKI.„AUTOR”
DZIENNIKAIBOHATERPOWIEŚCI
KoncentrującuwagęnapostaciPłoszowskiegoiprzenoszącpunkt
ciężkościna„wewnętrzne”perypetiebohatera,pisarzmiałpełną
świadomośćprzełamaniakonwencjilekturowej,ukształtowanej
