Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2,s.227–228]
NieprzypadkiemzatempostaciącentralnąBezdogmatuuczynił
zamożnegoarystokratę,któregoosobowośćuformowałyzarówno
wpływypozytywistycznejfilozofii,jakibezproduktywnośćoraz
bezwolność„rodówprzeżytych”.NiebezsłusznościAlinaNofer
określiłazamiartwórczypisarzajakopróbę„dokonania«syntezy
wieku»poprzezcharakterystykępostaciilosówwspółczesnego
bohatera,zwyprowadzeniemwniosków
zapobiegawczych”[18].Natejpodstawiebudowałosię
Sienkiewiczowskieprzekonanieokoniecznościpolemiki
zezjawiskiem„bezdogmatowości”,którewywołałnietylko
pozytywistycznysceptycyzm,lecztakżearystokratyczne
przerafinowanie.Naniedopieronakładająsięelementynowej
dekadenckiejkulturyZachodu.Tensplotmotywacji,wzmocniony
przezsugestiekonserwatywnejkrytyki,doprowadziłpisarza
dopodjęciapracynadpowieściąwspółczesną,zatytułowaną
początkowoWpętach,apóźniej–Bezdogmatu.
II.POWSTANIEPOWIEŚCI
Pomysłdziełazrodziłsięwkrótcepowygłoszonym9kwietnia1889
wWarszawieodczycieopowieścihistorycznejistanowiłpróbę
odejściaodtejodmianygatunkuorazpodjęcianowej
psychologicznejformy,którabyładotądrzadkościąnagruncie
polskiegopowieściopisarstwa.Koncepcjęswojejpowieści
psychologicznejukształtujeSienkiewiczjużwtrakciepisania
utworu,zmieniającwprowadzonąwpoczątkowejwersjinarrację
trzecioosobowąnanarracjęwpierwszejosobie–„pamiętnikarską”.
Byćmożeimpulsembyłopojawieniesięwpolskiejliteraturze
pierwszychpowieścimodernistycznych:WwiekunerwowymLea
BelmontaiHrabiaAugustAleksandraMańkowskiego[19].Tym
sposobempowtarzałpisarzznamiennądlaschyłkuepokitendencję
rozwojową,ograniczającąwyraźniekompetencjenarratora[20].
DopisaniapowieściprzystąpiłSienkiewiczpodkonieclipca1889
rokunawyspieHelgoland.Jużwcześniejrozpocząłgromadzenie
potrzebnychlekturiźródeł,główniepozytywistycznych.Wliście
