Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RYC029020Liczbaartykułówdotyczących
koncepcjiqualitybydesign(●)orazmetod
planowaniaeksperymentów(●)opubliko-
wanychnaprzestrzeniostatnich50lat-na
podstawiewyszukiwaniahaseł„qualitybyde-
sign”lub„QbD”(●),„designofexperiments”
lub„experimentaldesign”(●)wbazieScopus
-tytułartykułu,streszczenie,słowakluczowe
[Źródło:napodstawie15]
Uzyskanedanepomiarowezawierające156sygnałów
analitycznych(zczego80zostałozidentyfikowanych)
poddanoanaliziegłównychskładowych(PCA,ang.
principalcomponentanalysis)orazcząstkowychnaj-
mniejszychkwadratów(PLS,ang.partialleastsquares),
napodstawiektórychwybranomieszaninęmetanolu
iwodyjakonajlepsząpodwzględemliczbymetabolitów
wyekstrahowanychzpróbkimoczu[13].
Opisaneprzykładypokazująmnogośćzastosowań
QbDwpracachnaukowychocharakterzeanalitycznym
ibioanalitycznym.Abybardziejszczegółowozapoznać
sięzmożliwościamiwykorzystaniametodologiiDoE
godnympoleceniasąopracowania:„Anoverviewof
experimentaldesignsinHPLCmethoddevelopmentand
validation”[14]oraz„DesignofExperimentsinmetabo-
lomics-relatedstudies:Anoverview”[8].
29.6
Podsumowanie
Działaniaprojakościowesącorazbardziejpopularne
wwieludziedzinachnaukiiprzemysłu.Świadczyotym
m.in.stalerosnącaliczbapublikacjidotyczącychkon-
cepcjiqualitybydesign,jakimetodplanowaniaeks-
perymentówprzedstawionanarycinie29.2[15].Jestto
spowodowanenietylkodynamicznympostępemtech-
nologicznymicorazbardziejrygorystycznymistandar-
damistawianymimetodomanalitycznym,aleiwzrasta-
jącąświadomościąnaukowców.Regularnekorzystanie
ztechnikplanowaniaizarządzaniajakościąwznaczny
sposóbprzyczyniasięnietylkodooszczędności,tak
waspekciefinansowym,jakiczasowym,lecztakże
idealniewpisujesięwwymaganiatzw.zielonejchemii
analitycznej.Dodatkowo,ograniczenieliczbyekspe-
rymentówwcaleniewiążesięzezmniejszeniemliczby
informacjiobadanymprocesie-wręczprzeciwnie,sto-
sującsiędozasadQbDorazDoE,bardzoczęstomożna
uzyskaćznaczniewięcejdanychiinformacji.
Wartojednakpamiętać,żepropagowanieideiQbD
bezzbudowaniaodpowiedniegozaplecza,m.in.przez
edukacjęnapoziomiestudiówpierwszegoidrugiego
stopnia,nieprzyniesieoczekiwanychrezultatów.Po-
żądanymtrendembyłobywięcwprowadzeniewłaści-
wychprogramównauczaniawewszystkichdziedzi-
nachnaukścisłych[16].Abyzatemzagwarantować
skutecznośćwewdrażaniufilozofiijakości,konieczne
jestodpowiedniekształcenieorazzmianapostrzegania
planowaniaprojektu,przeprowadzaniaeksperymen-
tóworazanalizyuzyskanychdanych.Możnaoczeki-
wać,iżnimsięspostrzeżemy,działaniaprojakościowe
wejdąnamwnawykistanąsięnaszymzłotymstandar-
dem(laboratoryjnym)6.
6„Qualityisnotanact,itisahabit.”-Arystoteles.
Podsumowanie
457
