Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A3–Mechanizmyukierunkowaniarozwojowego
19
Jednakwiększośćreakcjiindukcyjnychzachodzącychwewczesnymroz-
wojumacharakterlokalny.Mogąonepolegaćnauwalnianiusubstancji
dyfuzyjnych(sygnalizacjaparakrynowa)albodeponowaniusubstancji
wmacierzypozakomórkowej.Zasięgtychsygnałówjestróżny,ale
rzadkowiększyniżśrednicekilkukomórek.Zasięgmożebyćrozsze-
rzonywwynikudziałaniamechanizmuwzmacniającego,wktórymdany
sygnałpodotarciudokomórkidocelowejaktywujejądouwalniania
następnegosygnału,atenzkoleiindukujetrzecisygnałitd.Istniejewięc
możliwość,żetkankaodpowiadającanatakąsygnalizacjęsamanabiera
właściwościinduktora,atakiezjawiskookreślanejestjakoindukcja
homeogenetyczna(patrztematJ1,wktórymomówionoindukcjęhomeo-
genetycznąukładunerwowegokręgowców).Winnychprzypadkach
sygnałmożedocieraćtylkodokomórkisąsiadującejzinduktorem,
szczególniegdybezpośredniekontaktowaniesiękomórekjestkonieczne,
bosygnałindukującyjestzwiązanyzbłonąkomórkowąalboprzemiesz-
czasiędokomórkidocelowejpoprzezzłączaszczelinowe(sygnalizacja
bezpośredniowydzielnicza).Komórkimogąsiętakżeindukowaćwza-
jemnie,kiedykażdakomórkadziaławstosunkudodrugiejkomórkijako
induktorikażdareagujenawysyłanysygnałindukujący.Takaindukcja
zwrotnawystępujewrozwojunerki,wtrakciektóregopączekmoczo-
wodowyindukujeblastemęnadnerczadorozwojuwdojrzałąnerkę,
azkoleizaaktywowanablastemanadnerczaindukujepączekmoczo-
wodowydorośnięciairozgałęzianiasię.Tenrodzajukładuindukcyj-
negoomówionoszerzejwtemacieK4.
Ważneróżnicewystępująmiędzysygnałamiindukcyjnymiwywołu-
jącymipojedynczestereotypoweodpowiedziukomórkidocelowejaty-
mi,którewywołująróżneodpowiedziwystępującwróżnychstężeniach.
Pierszytypindukcjimaznaczenie,gdytkankiwchodząwkontakt,aby
oddziaływaćnasiebiewzajemnie,jaktosiędziejewindukcjineuralnej
(tematJ1).Drugitypsygnałuindukcyjnegojestokreślanyjakomorfo-
gen*.Morfogenymająogromneznaczeniewrozwoju,ponieważgradient
morfogenumożewystępowaćwokreślonejtkanceiróżnereakcjemogą
byćindukowanewkomórkachlubtkankachzależnieodichodległości
odŹródłamorfogenu.Tojestjedenzesposobówotrzymywaniainforma-
cjipozycyjnejprzezkomórkiiichróżnicowaniasięzgodniezmiejscem,
wktórymwystępują,wodniesieniudookreślonejosizarodka.Różne
reakcje,zależneodstężeniamorfogenu,wyrażającesięprzezalternatyw-
newzoryekspresjigenów,nadająkomórkomwartośćpozycyjną,która
zkoleiumożliwiaimtworzenieodpowiednichstruktur,zgodnych
zplanembudowyciała.Tozagadnieniejestszczegółowoomówione
wtemacieA6.
Kompetencja
Przezkompetencjęrozumiesięzdolnośćkomórkidoodpowiadania
określonąreakcjąnaindukcję.Komórkęuważasięzakompetentną,jeżeli
odpowiadającnaindukcjęmożeprzechodzićprzezwszystkiemoleku-
*
Nienależymylićpojęciamorfogenzpojęciemmorfogeneza.Morfogenezajest
procesem,wwynikuktóregopowstająwrozwojustruktury,odpowiadająceróżnego
typuzachowaniomkomórek.Morfogenjestinduktorem,którywywołujeróżneefekty
zależnieodswegostężenia;dosłownie„substancjagenerującakształt”.
