Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SekcjaA–Wprowadzeniewgłównezagadnienia
A3MECHANIZMYUKIERUNKOWANIA
ROZWOJOWEGO
Hasła
Jakróżnicująsię
komórki
Determinanty
cytoplazmatyczne
Indukcja
Kompetencja
Indukcja
instrukcyjna
idozwalająca
Komórki,ażebymogłysięróżnicować,musząrozpocząćsyntezę
nowychbiałek.Towymagaselektywnejekspresjialboaktywacji
cząsteczekregulatorowych,takichjakczynnikitranskrypcyjne,które
kontrolująjakośćbiałeksyntetyzowanychwkomórce.Cząsteczki
regulatorowemogąbyćdziedziczonewpostacideterminatów
cytoplazmatycznychalboaktywowaneprzezsygnałyzewnętrzne.
Determinantamicytoplazmatycznymisącząsteczkiwystępujące
wcytoplazmiekomórki,uczestniczącewdeterminowaniujej
przeznaczenia.Spolaryzowanerozmieszczenietakichcząsteczek
wkomórcemacierzystejpowoduje,żewczasiepodziałutrafiająone
tylkodojednejkomórkipotomnejipromująróżnicowaniesiętej
komórki.Takastrategiadziedziczeniaczęstowystępujewe
wczesnymrozwoju,wfaziebruzdkowania,kiedyproduktygenów
matczynychsąasymetrycznierozdzielanedokomórekpotomnych.
Indukcjajestprocesem,wktórymjednakomórkalubgrupakomórek
regulujeróżnicowanieipowstawaniewzorówbudowywrozwoju.
Indukcjaobejmujesygnalizacjętypukomórka–komórkaimoże
zachodzićwróżnejskali.Komórkidocelowemogąodpowiadaćna
sygnałyindukcyjnepojedyncząreakcjąstereotypowąalboreakcją
stopniowaną,zależnieodstężeniasygnału,którywtymprzypadku
określasięjakomorfogen.
Indukcjapolegazarównonazdolnościkomórkiindukującejdo
wytwarzaniasygnału,jakizdolnościkomórkidocelowejdojego
odbieraniaorazdoreagowaniawokreślonysposóbwodpowiedzi
nasygnał.Samązdolnośćkomórkidocelowejdoreagowania
wodpowiedzinasygnałindukcyjnynazywasiękompetencją.Utrata
kompetencjijestjednymzmechanizmównieodwracalnego
ukierunkowaniakomórkinaokreślonyszlakrozwojowy.
Możnawyróżnićdwatypyindukcji,napodstawiewyboru,którego
możedokonaćodpowiedniakomórka.Indukcjainstrukcyjna
występuje,gdykomórkamożewybieraćróżnelosy,aindukujący
sygnałtylkopolecakomórcewybórjednegozmożliwych.Natomiast
indukcjadozwalającawystępuje,gdykomórkajestjuż
ukierunkowananaokreślonyszlakrozwojowy,alepotrzebuje
odpowiedniegosygnałuindukcyjnegododalszegopodążaniatym
szlakiem,tj.gdysygnałpotrzebyjestdokontynuowaniajej
różnicowaniasię.
