Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SekcjaA–Wprowadzeniewgłównezagadnienia
A7MORFOGENEZA
Hasła
Mechanizmy
morfogenezy
Podziałkomórki
Wielkośćikształt
komórki
Fuzjakomórek
Śmierćkomórek
Adhezjakomórek
Macierz
pozakomórkowa
imigracjakomórek
Wrozwijającymsięzarodkukomórkitworzątkankiinarządy
oróżnychkształtachorazstrukturachitenprocesnazwano
morfogenezą.Procesmorfogenezyodzwierciedlasięwróżnej
budowiekomórekiwróżnychichzachowaniach,zpodziałami
komórkowymi,zmianamikształtówkomórek,ichadhezją,
interakcjamikomórekimacierzypozakomórkowej,fuzjąoraz
obumieraniemkomórekwłącznie.
Podziałkomórkowywpływanamorfogenezęwdwojakisposób.Po
pierwsze,szybkośćpodziałówkomórkowychoddziaływana
zróżnicowaniewzrosturóżnychczęścizarodka.Podrugie,miejsca
ikierunkipłaszczynpodziałówkomórkowychwpływająnawielkość
iukierunkowanierozwojowekomórekpotomnych.
Zmianykształtuiwielkościkomórekwchodzącychwskładwarstw
powodująichfałdowanieiuwypuklanieorazprzekształcenia,
którympodlegająwokresiegastrulacjiiwpowstawaniucewki
nerwowej.Zmianykształtówiwielkościkomórekzachodządzięki
reorganizacjicytoszkieletuorazwchłanianiuprzezkomórkiwody
ilipidów.
Fuzjakomórekdoprowadzadopowstaniasyncytium.Jesttoważny
proceswrozwojutkankimięśniowejoraztrofoektodermywtrakcie
implantacjizarodkawmacicy.
Apoptoza—programowanaśmierćkomórekprowadzidopowstania
przerwmiędzyzespołamikomórekwzarodku(jakpowstawanie
proamniotycznejjamywzarodkumyszy)iubytków(np.między
palcamiwrozwijającejsiękończyniekręgowca).Nasilone
obumieraniekomórekzachodzitakżewrozwijającymsięukładzie
nerwowym,gdyustalasięunerwienienarządów.
Reorganizacjatkanki(np.jejprzejścieodorganizacjinabłonkowejdo
organizacjimezenchymalnej,rozwarstwienie,interkalacja),następuje
wwynikuzmianwewzorzerozmieszczeniacząsteczekadhezyjnych,
odpowiedzialnychzasiłyprzyleganiakomórekwtkankachiza
wyznaczaniegranicmiędzytkankami.
Macierzpozakomórkowamastrukturęsiateczkowatą,składasię
zcząsteczekwydzielanychlokalnieprzezkomórkidoprzestrzeni
międzykomórkowych.Interakcjekomórekzmacierząstabilizują
warstwykomórkowe,sąpodłożemmigracjikomórekiindukują
różnicowanie.Macierzjesttakżedominującymskładnikiem
niektórychtkanek,np.kostnejichrzęstnej.
