Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
zjegoograniczeniami,celnieiwnikliwie,choćkrótkoscharakteryzowałCharles
Taylor10.Takżeitatradycja-psychologicznaczypsycho-społeczna-jestwso-
cjologiiobecna.
Religijnośćwiększośćsocjologówdefiniujejakopostawę.Takżeija-nauży-
tekanalizprowadzonychwtejksiążce-rozumiemjąjakopostawę,kompleksową
postawę.CharlesGlockwyróżniłpięćjejwymiarów:wiarę,wiedzę,doświadcze-
niereligijne,praktyki(prywatneipubliczne)orazwymiarkonsekwencyjny,czyli
nskutki”
,jakiedladanejosobymajejwiara11,wpostacinp.akceptowaniareligijnie
ugruntowanychnakazówmoralnych.KoncepcjaGlockabyłakrytykowana,m.in.za
włączeniewzakresreligijnościwymiarukonsekwencyjnego.Byłateżuzupełniana
m.in.owymiarzwiązkuzewspólnotąreligijną.Wtymrozwijaniurozumieniareli-
gijnościjakowielowymiarowejpostawynajdalejbodajposzedłMervinVerbit,który
zaproponował24-elementowymodelreligijności,aściślejjejsześciuskładowych
(rytuał-doktryna-emocje-wiedza-etyka-wspólnota)mierzonychpodczte-
remawzględami(treści-częstości-intensywności-centralności)
12
.Wbadaniach
ianalizachempirycznychprzyjęłasięjednakprostszakoncepcjaGlockauzupełniana
owymiarwspólnotowy,operacjonalizowanazresztąnaróżnesposoby13.
Dalszekomentarzeiuwagidotycząceproblematykianalizowanejwtejksiążce,
jakrównieżtej,którejtunieanalizuję,mająukazaćszerszeramymoichrozważań
ibadań,atakżeichgranice.
Lectures-naUniwersyteciewEdynburguwlatach1901/1902.Zostałyoneszybkowydanewfor-
mieksiążkowej,wielokrotniewznawianejitłumaczonejnawielejęzyków.WPolscewydanecztero-
krotnie:Doświadczeniareligijne,przeł.J.Hempel,KsiążkaiWiedza,Warszawa1958;Doświadczenia
religijne,przeł.J.Hempel,Kraków:ZakładWydawniczyNomos2001(kolejnewyd.-2011);
Odmianydoświadczeniareligijnego,przeł.J.Hempel,przekładuzupełniłiopracowałnanowo
B.Baran,Altheia,Warszawa2011.
10
Ch.Taylor,Obliczareligiidzisiaj,przeł.A.Lipszyc,WydawnictwoZnak,Kraków2002.Patrz
zwłaszcza:Wykład1.Czymjestdoświadczeniereligijne,s.7-27.
11
KoncepcjęreligijnościjakowielowymiarowejpostawypierwszyformułowałCharlesY
.Glock
wtekścieOnthestudyofreligiouscommitment,nReligiousEducation”t.57,1962,Supplement4,
s.98-110;przedrukw:J.E.Faulkner(red.),Religion’sInfluenceinContemporarySociety(s.38-56),
C.E.Merril,Ohio1972.ChybajednakczęściejprzywoływanajestksiążkaRodneyaW
.Starka
iGlockaAmericanPiety:TheNatureofReligiousCommitment(UniversityofCaliforniaPress,
Berkeley1968),s.14-16.Tupojawiasięproblem,autorzypominęlibowiemwtejpracykonse-
kwencyjnywymiarreligijności,ponieważnniejestcałkiemjasne,wjakimstopniureligijnekon-
sekwencjesączęściąreligijnegozaangażowania,awjakimpoprostuzeńwynikają”-tamże,s.16.
Wcałejksiążcecytatyztekstów,któredotychczasniezostałyopublikowanewjęzykupolskim,
zamieszczamwprzekładziewłasnym.
12
M.F.Verbit,Thecomponentsanddimensionsofreligiousbehavior:Towardareconceptualiza-
tionofreligiosity,w:P.E.Hammond,B.Johnson(red.),AmericanMosaic.SocialPatternsofReligion
intheUnitedStates,RandomHouse,NewYork1970,s.24-39.
13
ModułreligijnywprojekcieInternationalSocialSurveyProgramme(ISSP)z1998r.,wskład
któregowchodziłPolskiGeneralnySondażSpołeczny(PGSS),liczył35pytańi5pytańopcjonal-
nych(którebadaczezposzczególnychkrajówmoglizadaćlubnie).
