Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozpuszczalnikaisubstancjirozpuszczonejmożewywołaćefekthamowaniareakcji
lubułatwićjejprzebieg,jeśliwwynikusolwatacjinastępujerozluźnieniewiązań
wcząsteczkachsubstratów.
Reakcjejonowe(zobojętnianiaiwytrącania)zachodzązdużąszybkością,po-
nieważrozpuszczalnikdipolowy(woda)dokonujerozerwaniawiązańwsubstratach.
Rozpuszczalnikiniepolarnezwiększająszybkośćreakcjimiędzyzwiązkaminiepolar-
nymi.Reakcjecząsteczkowenaogółbardzowolne,wymagajączasuokreślonego
minutami,anawetgodzinami.Oszybkościreakcjidecydujetakżestanskupienia.
Reakcjewukładachjednorodnych,np.gaz-gaz,ciecz-cieczszybszeniżwukładach
niejednorodnych,np.:ciałostałe-ciecz,ciałostałe-gaziciecz-gaz.
Wukładachwielofazowychreakcjaprzebieganagranicyfaz,któreistniejąwukła-
dzielubtworząsięwtrakcieprocesu;wielkąrolęprzypisujesięwówczasdyfuzji.
Szybkośćreakcjizwiększastopieńrozdrobnieniareagentóworazmieszanieukładu,
ponieważwpływatonarozwinięciepowierzchnizetknięciasubstancjireagujących
iciągłejejodnawianie.Naszybkośćreakcjiwpływatakżestrukturasubstratów,wszcze-
gólnościrodzajwiązańchemicznych-związkiobudowiejonowejreagująbardzo
szybko,obudowiecząsteczkowejznaczniewolniej.
Jeślistrukturakrystalicznasubstancji,np.metaluzostaławcześniejnaruszona,
reakcjanaogółprzebiegaszybciej,np.redukcjapyłemglinowym.
2.5.
Reakcjeodwracalne-prawodziałaniamas,
stałarównowagi
Wszystkiereakcjechemiczneprzebiegającewukładachzamkniętychodwracalne,
czyliwzależnościodwarunkówreakcjimogązsubstratówpowstawaćproduktylub
odwrotnie.Podziałreagentównasubstratyiproduktymawięccharakterwzględny.
Istniejejednakwielereakcji,którychodwróceniewymagadrastycznychwarunków
(wysokietemperatury,wysokieciśnienia,energiaelektryczna)iwzwykłychwarunkach
przebiegająonepraktyczniejednokierunkowo.Reakcjetenazywasiępraktycznie
nieodwracalnymiizaznaczastrzałkąskierowanąwjednąstronę(wprawo).Zanie-
odwracalneuważasiętakżereakcje,którychproduktyopuszczająśrodowiskoreakcji.
Jeślireakcjanieprzebiegadokońcatoosiągastanrównowagi,wktórymmalejąca
szybkośćreakcjiwprawozrównasięzrosnącąszybkościąreakcjiwlewo.Pozornie
wydajesię,żereakcjawstanierównowaginiezachodzi(obserwowanaróżnicaszyb-
kościwtymmomencierównajestzero),chociażobydwiereakcjemogąprzebiegać
zeznacznądynamiką(ryc.2.7).
2.Kinetykairównowagareakcji
39