Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
absurduracjonalizmiefilozoficznymiintelektualizmieetycznym”27.Pierwszymznich
jestetykaSokratesa,wktórejodwołujesiędoBogajakonajwyższegoautorytetu,źródła
wiedzy,którejniedasiępojąćludzkimrozumem.OdwołaniesiędoBogajestnatomiast
możliwejedynienapodstawieirracjonalnejwiarywistnieniewiedzy,któraniejestdo-
stępnalogicznymzasadomrozumowania.WswojejpracyKosiewiczwielokrotniepod-
kreślaznaczeniemetodstosowanychprzezSokratesa,wtymmaieutyki,elenktyki,pro-
treptyki,którebyłymożliwewdialoguiangażowałyrozmówcęnietylkointelektualnie,
leczprzedewszystkimzachęcałyniejakodoszukaniawiedzypozaempirycznej,drogą
intuicji.KosiewiczpodkreślaznaczeniezałożeńantropologicznychwfilozofiiSokratesa
wpływającychnaprzyjmowanezdolnościepistemiczneczłowieka.Sokrateszakłada,że
człowiekmamądrośćwrodzoną,którajestmubezpośredniodanatuiterazwdialogu,
rozmowie,wchwiliposzukiwańrozwiązańdoraźnychproblemówmoralnych28.Zatem
Sokrateskreujewizjępodmiotupoznania,wktórymważnajestaktywnośćpoznawcza
człowieka,wykorzystującajegointuicję,myśli,emocje,całebogactwodoświadczenia
wewnętrznego.ZtegoteżwzględuKosiewiczzarównowSokratesie,jakijegometodzie
upatrujeźródłainspiracjidlaPlatonaidrogiErosa,ZygmuntaFreudaorazjegosferylibi-
dalnejstanowiącejnajważniejsząprzyczynękulturotwórczejdziałalnościczłowieka29.
WfilozofiiSokratesaKosiewiczdostrzegaodejścieoddychotomiipitagorejskiejiorfic-
kiej,bowiemuwzględniłwswoichpoglądach,aszczególniewkoncepcjimetodyposzu-
kiwaniawiedzy,ciałoorazludzkieprzeżyciamającecharakteremocjonalnyiwolicjonal-
ny,atakżecochcępodkreślić,poznawczy.ZatemwfilozofiiSokratesacielesnośćma
swojemiejscewprocesiepoznania,ponadtojakotreśćdoświadczeniawewnętrznego
możemyująćgłosdaimoniona,któryzpunktuwidzeniaKosiewiczaniemaznaczenia
konfesyjnego,leczpoznawczeijestniezbędnymelementemracjonalnymintelektualizmu
etycznegoSokratesa30.Trudnozatemstwierdzić,żewjegofilozofiicielesnośćschodzina
drugiplanlubżejestnieistotnawprocesiepoznawaniasamegosiebie.Wśródfilozofów
istniejespórdotyczącytegokimjestnsprawca”owegodualizmupsychofizycznego,który
zaowocowałtakżerozterkamiKartezjuszadotyczącymirelacjiduszyiciała.Towfilozo-
fiiPlatona,Kosiewiczupatrujegloryfikacjęduszy,nadaniajejmożliwościpoznawania
prawdnajwyższych,wrodzonychipominięciacielesnościwtymprocesie.Platonbowiem
rozumiałduszęinaczejniżSokrates.Nadawałduszyijejprocesompoznawczym,ana-
mnezieznaczenieeschatologiczne.Kontekstreligijnyzaczerpniętyodorfikówipitago-
rejczykówstawiaduszęjakonadrzędnąwobecciałaiodniegoniezależną.Dlategoteż,
jeśligdzieśmielibyśmysiędoszukiwaćźródełodebraniacielesnościznaczeniawrealiza-
cjiprzesłanianpoznajsamegosiebie”ipoznawaniutego,codobretoraczejwtradycji
myśleniaoczłowiekuzaczerpniętejodorfików,pitagorejczykówiPlatonaniżufilozofii
Sokratesa.Uważam,żetoniedualizmzaciążyłnaeliminacjiciałaijegodoznańjakotre-
ściistotnychpoznawczo,alemetodaposzukiwaniawiedzy.Wanamnezie,którajest
przypominaniemtego,coduszawidziała(bezciała)wświecieidealnym,naprzykładidei
dobra,ciałoniejestpotrzebne.IchoćniezgadzamsięzjednostronnąinterpretacjąSokra-
tesaprzezCzarnocką,tofaktnadaniuduszyrolinadrzędnejwpoznawaniuprawdy,dobra
iodebranieciałuznaczeniawtymprocesie,mógłspowodowaćwpóźniejszychrozważa-
27J.Kosiewicz,Odmitupełnegodziwówdowłosównaczarnychdziurach-filozoficznie,AWF,Warszawa
2017,s.255.
28Tamże,s.263.
29Tamże,s.255.
30Tamże,s.112.
16