Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
16
Malebranche’a,SpinozyiLeibniza,awmniejszymstopniurównieżLocke’a,
BerkeleyaiCudwortha.Wzałożeniumatobyć-używającsiatkipojęciowej
Lyotarda-małaopowieśćospecyficznymdyskursie,arbitralnymifunda-
mentalistycznym,którybezpośrednioingerujewsposóbkształtowaniasię
konkretnychdoktrynteoriopoznawczychiichpodstawowychkategorii(wie-
dza,poznanie,metoda,podmiotetc.).Tworzącten-mamświadomość,że
uproszczony-obrazepisteologii,chcęjednocześniepokazać,czymskutkuje
usunięcieowejteologicznejpodstawy,wykluczenieBogapozasferęspeku-
lacjifilozoficznej.
Kluczadobadańnadkonkretnymimyślicielamidostarczyłmisam
Hume,adokładniej-jegouwagizprzywołanegolistudoMichaelaRamsaya.
Treśćtegolistupokazujenietylkoto,żefilozofiaHume’ajestpoprostukry-
tyką
7
pozytywnychrozwiązańteoriopoznawczychmetafizykiXVIIwieku,
leczrównież,żekrytykatamiałaswojeźródłowlekturzesceptyckiegoSłow-
nikaBayle’a.Ztegopowodupoczątkowyfragmentjednegozrozdziałówczę-
ścipierwszej(Episteologicznaideawiedzyijejtransformacje)zdecydowałem
siępoświęcićopisowiowegondojrzewania”filozofiidokrytycznejsamowie-
dzy,awięcrozwojowisceptycyzmuwmyślieuropejskiejXVIiXVIIwieku.
Humesamnierzadkonazywałsiebiensceptykiem”bądźnpirrończykiem”,
ajegodziełoprzezwieluuznawanejestzaprzejawradykalnego,destrukcyj-
negosceptycyzmu.Moimzdaniemkwalifikacjataidziezbytdaleko,choć
niesposóbniedostrzecwpisarstwieHume’awyraźnegośladusceptycznej
inspiracji.Wrzeczysamej,przetwarzaonznaneodstarożytnościkrytyczne
argumenty,byzdezawuowaćmetafizyczneambicjefilozofii.Zatemnawetje-
śliocenaL.StephenaiT.H.Greena,widzącychwHumiewyłączniesceptyka,
jestnietyleprzestarzała,ilezbytpochopna,toprzedstawienie-choćbykrót-
kiej-historiinowożytnegosceptycyzmuzdajesięnieodzowne.Krytyka,
którąpodejmujesceptycyzm(iniechtobędziedrugipowódzainteresowania
jegohistorią),dotyczyrównieżwątkuteologicznegoprzenikającegowielkie
systemymetafizyczneXVIIwieku.
Sądzę,żesuchawykładniapodstawowychtezHumowskiejteoriipo-
znania,nawetjeśliwzbogacićjąoanalizętreściiformyjegokrzyżowe-
godyskursuantyteologicznego,niepozwalanauchwyceniespecyfiki
idoniosłościfilozofiiSzkota.NaostatecznykształtHumowskichroz-
7
Trzebajednakpamiętać,żeHumenietylkokrytykowałDescartes’aczyMalebranche’aza
nadużywanierozwiązańteologicznych,lecztakżezapożyczyłodnichwiele-wwiększości
krytycznych-rozwiązań,choćbymetodologicznysceptycyzm(Descartes)czykrytykę
przyczynowości(Malebranche).
