Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wiązańteoriopoznawczychnależybowiempatrzećjakonarezultatstar-
ciaempirystycznychimentalistycznychzałożeńzteofilozofiami,wtym
szczególniezklasycznymikontynentalnymiracjonalizmami,które
Humedośćkonsekwentniekwestionuje.Owokwestionowaniestano-
wi,zjednejstrony,wyrazprzekonaniaHume’aoteoretycznejwyższości
sceptycyzmu,zdrugiejjednakjestczymświęcej.Ustawiagomianowi-
ciewradykalnejopozycjidoklasycznejteologicznejmetafizykiistanowi
przesłankęwszystkiego,couHume’apozytywne,nawetjeśliwymógkry-
tycznościstawiawszelkąmożliwąpozytywnośćpodznakiemzapytania.
WielkośćHume’apolegawdużejmierzenajegokrytyczno-filozoficznej
świadomości.Przedstawionawczęścidrugiejholistycznakrytyka,wy-
mierzonawewszystkiepróbyuniwersalizacjiiobiektywizacjiprzekonań
religijnychorazuczynieniaznichnauki(teologii),niejestwyłączniefor-
mąrealizacjipsychologicznierozumianejsceptycznejczyantyreligijnej
inklinacji,alestanowijedenzistotniejszychelementówHumowskiej
układanki,którejstopieńkomplikacjisprawia,żemyślSzkotauważasię
czasemzaniespójnąiwewnętrzniesprzeczną.Tymczasemjegokrytyka
teologiijakonaukijesteleganckaidopracowana,mimożemadlasame-
goHume’acharakterprzedewszystkimpropedeutyczny.Jeślijestwy-
razemateizmu,toateizmufilozoficznego,którynegującpoznawalność
i/lubistnienieBoga,niespełniasięwtejnegacji,aleotwieranowąprze-
strzeńdyskusji,miejscedlanowegodyskursu,którybędziewstanieposta-
wićnowepytaniaipróbowaćrozwikłaćproblemyniemożliwedorozwią-
zaniawobrębiestaregodyskursu.
Zainaugurowaneprzezsugestięzawartąwewspomnianymliścierozwa-
żanianadźródłamifilozofiiautoraTraktatuonaturzeludzkiejskłoniłymnie
dopodjęciabadańdotyczącychHumowskiejkrytykiteologiijakonauki.
Traktujeotymrozdziałpierwszyczęścidrugiej,któryprzedstawiaholi-
styczne,dwupoziomoweprzedsięwzięciekrytycznepodjęteprzezSzkota.
WwynikutejkrytykidokonujesięwykluczeniepojęciaBoga,azarazem
wszelkichpojęćteologicznychzesferyszerokorozumianejnauki.Ponadto,
popierwsze,samateologiapozbawionazostajeprawadookreślaniasiebie
jakonaukiobiektywnej(wynikijejbadańniestanowiąwiedzy);podrugie,
zdyskwalifikowanyzostajejejrzekomopozytywny(jaksugerowaliButler,
Clarke,anawetSpinoza,HobbesiBolingbroke)wpływnapolitykęietykę;
potrzecie,zakwestionowanazostajewartośćhistorycznaobjawieniaspi-
sanegowPiśmieŚwiętym;poczwartewreszcie,filozofiiwłaściwej(nauce
onaturzeludzkiej)przypisanazostajeateologiczna,autonomicznaperspek-
tywa,zktórejprowadzićpowinnabadania.Konsekwentnie,Humeprzepro-
Wstęp
17
