Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tendencjerozwojowewspółczesnegojęzykabiałoruskiegowzakresiesłowotwórstwa
15
d)adwerbializacji(przejściadoklasyprzysłówków),por.восенню,вярхом,
крокам,ранкам,часам.
3.Sposóbleksykalno-synktaktyczny(лекс.ка-с.нтакс.чныспосаб)
Wtensposóbtworzonesązrosty,por.глыбокапаважаны(глыбокапава-
жаны),м.мавол.(м.мавол.),сёння(сягодня),супрацьпастаўляць(супраць
пастаўляць).
4.Sposóbmorfologiczny(марфалаг.чныспосаб)
Obejmujeonnastępującetypy:
a)sufiksalny,któremumogątowarzyszyćalternacjegłosek,ucięciaPS,zmiana
miejscaakcentu(por.к.равáць≥к.рóўца,тварыць≥твóрца);
b)prefiksalny(por.алаг.чны,бясшкодны,звышхуткасны,непарадак,недзе,
н.куды,паслязаўтра,прачытаць);
c)prefiksalno-sufiksalny(por.гара≥узгор’е,гара≥узгорак,з.ма≥заз.мак,
рака≥зарэчны,сын≥усынав.ць);
d)prefiksalno-postfiksalny(por.бегчы≥разбегчыся,есц.≥наесц.ся,плакаць
≥расплакацца,хварэць≥расхварэцца);
e)postfiksalny,przyktórymwroliformantówwystępująpostfiksy-ся(-ца,
-цца),-сц.(-сь),-небудзь(por.вучыць≥вучыцца,сустракаць≥сустракацца,
хто≥хтось,хто≥хтосц.,дзе≥дзе-небудзь);
f)sufiksalno-postfiksalny(por.стол≥сталавацца,харчы≥харчаваца);
g)prefiksalno-sufiksalno-postfiksalny(por.сусед≥прысуседз.цца,шчодры
≥расшчодрыцца).6
Tendencjerozwojowewspółczesnegojęzykabiałoruskiego
wzakresiesłowotwórstwa
ProwadzoneobecnienaBiałorusibadaniasłowotwórczeznacznieróżniąsięod
tych,którebyłypodjętewpołowieXXw.,cozwiązanejestzciągłymrozwojem
językajakotakiegoorazkoniecznościąjęzykowejkonfrontacjizsilnymiwpływa-
mirosyjskimi.Wśródbiałoruskichjęzykoznawcówistniejeistotnypodział,którego
rezultatemsądwaprzeciwstawnepodejściadojęzyka.Ujęciepierwsze,zwanere-
formatorskim(radykalnym),postulujepowrótdowzorcówjęzykowychprzyjętych
wlatach20.XXw.,kiedytojęzykbiałoruskiwnajmniejszymstopniupodlegał
wpływomrosyjskim.Ujęciedrugie-tradycjonalistyczne(konserwatywne),bazuje
6
Innesposobytworzeniawyrazówzostałyomówionewrozdziale1.
