Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tendencjerozwojowewspółczesnegojęzykabiałoruskiegowzakresiesłowotwórstwa
17
początkulat60.Podręcznymsłownikupolsko-białoruskim[pSpB1962]przyhaśle
oficjalnyodnajdujemydwaekwiwalentyаф.цыяльны(por.ros.официальный)
orazаф.цыйны,natomiastwpóźniejszymSłownikupolsko-białoruskim[Пбс
2004]figurujejedyniewariantаф.цыйны,copotwierdzatendencjędowypierania
rosyjskichjednostekleksykalnychnarzeczelementówrodzimych,białoruskich.
Wlatach90.leksykajęzykabiałoruskiegozostaławzbogaconaowielewyrazów
odnoszącychsięzarównodonowychrealiówrzeczywistości,jakizjawiskjużzna-
nych.Rozwójnowegosłownictwamawnaszychczasachnadzwyczajintensywny
charakter,nacozwracająuwagęautorzyiredaktorzywspółczesnychsłowników:
Словаўтварэннемаелав.нападобныхарактар,кал.новыясловыўтвараюцца
.ўваходзяцьумаўленненепаступова,якгэтаадбываеццаўперыядспакойнага
моўнагаразв.цця,а.мкл.ва,кал.ўадпаведнасц.зпатрэбам.моўнагакалектыву
ваўжытакуваходз.цьцэлаесловаўтваральнаегняздо[тсряк:9-10].
Jednąznajbardziejaktualnychtendencjirozwojowychjęzykabiałoruskiego
jestdążeniedozastępowaniapodobniebrzmiącychzjęzykiemrosyjskimjedno-
stekleksykalnychzapożyczeniamizjęzykapolskiegolubukraińskiego.Realiza-
cjątejtendencjijesttakżepowrótdoleksykiarchaicznej,dawnej,nacozwróci-
łauwagęmiędzyinnymiI.R.Szkraba[шкраба2001],pisząc,że„ўсучасных
сацыял.нгв.стычныхварункахгэтазнаходз.цьсваёадлюстраваннеўсвядомым
.мкненн.нацыянальнаарыентаваныхносьб.таўбеларускаймовыабмежаваць,
ачасампростаўнекаторайступен.аслаб.цьв.давочнуюбл.зкасцьагульнага
слоўн.кавагафондубеларускай.рускаймоў.iлядасягненнягэтаймэтывы-
карыстоўваеццачасамперыферыямовы,упрыватнасц.,рэсурсыарха.чнай
лекс.к.”[шкраба2001:103].Konsekwencjąwprowadzeniadojęzykanieużywa-
nychdotądpowszechniejednostekjestichróżnaklasyfikacja-jakozapożyczenia,
neologizmy9,okazjonalizmybądźarchaizmy[por.снсбм:4].
Wdalszymciągudużaproduktywnośćcharakteryzujesufiksy,tworzącenazwy
osobowe(por.ельцын.ст,БНФавец),przyjednoczesnejaktywizacjiśrodków
rodzimych,czegoprzykłademmożebyćwzrostproduktywnościsufiksów-ец
(por.адпачыванец,музеец),-н.к(por.бюджэтн.к,кантрактн.к),-ца(por.
вынаходца,дарадца,здрадца,к.роўца).Zdrugiejstrony,wzrastaproduktyw-
nośćprefiksówobcegopochodzenia:анты-(por.антыглабал.ст),дэ-(por.
дэнам.нацыя),дэз-(por.дэзынтэграцыя),пост-(por.постсавецк.),powstają
9
Wewspółczesnymjęzykubiałoruskimznaczniezwiększyłasięliczbatzw.neologizmów
semantycznych(neosemantyzmów),tj.nowychznaczeńoddawnafunkcjonującychwjęzyku
wyrazów,por.адм.н.стратар‘ten,ktozarządzasystememkomputerowym’,алерг.я‘nie-
chęćdokogoślubczegoś’,буфер‘pamięćkomputera’,п.рат‘ten,ktoniezgodniezprawem
produkujelubdystrybuujemateriałyaudiowizualne,programykomputerowe’,сабака‘znak
wykorzystywanywadresieskrzynkiinternetowej’[por.снсбм:12].
