Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nauczanie,wychowanieikształcenie
skie,intelektualne,sportowe,artystycznelub
innecenioneprzezgrupę.Osiągnięciaskładają
sięnapozycjęspołecznąjednostki,jejmiejsce
whierarchii,jakągrupawytwarza.Tępozycję
podwyższająosiągnięciazgodnezsystemem
wartościprzyjętymprzezgrupę,aobniżająza-
chowanianiezgodneztymsystemem,naprzy-
kładokazaniesłabościlubniepewności.We
wspólnociedydaktycznej,czyligrupie,wktórej
motywacjadouczeniasięulegauspołecznieniu,
awykształceniejestuznanąwartością(Brophy,
2002),uzyskiwaniewysokichocenszkolnych
zaspokajapotrzebęuznaniawśródUdobrych”
uczniów,alesłabsiuczniowiemusząszukać
satysfakcjinainnympolu.
e.Potrzebasamorealizacji(samourzeczywistnie-
nia,samoaktualizacji),najrzadziejdochodząca
dogłosu,jestdążeniemdopełnegowykorzysta-
niaswoichmożliwościwwymiarzecałegożycia.
Pojawiasię,gdyniższepotrzeby(a–d)sązasad-
niczozaspokojone.Angażujeczasienergię
wwiększymstopniuniżtamte,nadtorośnie
wrazzosiągnięciamiinigdysamaprzezsięnie
ustępuje.Prowadzidowielkichczynów,takich
jakdziełairekordy,aleteżbywaprzyczynąpo-
czuciażyciowejporażki.Tejpotrzebie,nazywa-
nejteżpotrzebąwzrostu,AbrahamMaslow,je-
denztwórcówpsychologiihumanistycznej,
przypisałnajwiększeznaczeniewrozwojuczło-
wieka.Nauczycielemarząotym,byuczniowie
chcielisamorealizowaćsięwichprzedmiotach,
natomiastsilnakoncentracjauczniównain-
nychdyscyplinach,atymbardziej–nacelach
niezwiązanychzkształceniemszkolnym,przy-
sparzaimwielekłopotu.
Dzieckouczysięzaspokajaniapotrzebniższych,
fizjologicznychibezpieczeństwa,głównieprzez
warunkowanie,drogąpróbibłędów,alezaspo-
kajaniepotrzebwyższychwykraczapozawa-
runkowanie.Whumanistycznychsystemach
kształceniastwarzasięnatouczniomdogodne
sytuacjedydaktyczno-wychowawcze.Dostoso-
wywaniewymagańprogramowychdonaiwnych
ikapryśnychzainteresowańuczniówobniża
poziomnauczania,aledługofalowoowocujesil-
niejsząmotywacjądouczeniasięiwyższą
samooceną.Niebezpieczeństwem,jakiesięwy-
łania,jestwprowadzanieswobódponaddojrza-
łośćspołecznąiodpowiedzialnośćmłodzieży.
NiejedenUwolnościowy”eksperymentszkolny
załamałsięzpowoduprzekroczeniatejgranicy
(Rogers,1983).Zmaganiaszkołyzproblemem
swobodyuczeniasięznalazłymiejscewlite-
raturzeifilmie(np.Stowarzyszenieumarłych
poetów).
3.Systemtechnologiczny(pragmatyczny,instru-
mentalny)jestopartynadążeniudoskuteczności
kształcenia.Obejmujeprojektowaniesytuacjidy-
daktyczno-wychowawczych,regulowanieichczyn-
nikówpersonalnychimaterialnychorazkontrolę
zmianzachodzącychwkażdymuczniu-wycho-
wanku.Wymagaposługiwaniasięrozwiniętąteorią
pedagogicznąidużąliczbąśrodkówdydaktycz-
nych,czyliprzedmiotówiurządzeń,umożliwiają-
cychwielostronnepoznawanierzeczywistości
isprawnąkomunikacjęwprocesieuczeniasię.
Ztegopowodusystemytechnologicznepojawiły
sięwedukacjipóźno,wdrugiejpołowieXXwieku,
arozwijająsiędopierowspółcześnie,wrazzgwał-
townąekspansjąkomputerów.
Technologiakształceniajestteoriąprojektowania,
wyposażaniaiocenyskutecznościkształcenia.Bywa
uważanazaosobnykierunekdydaktyki(Strykowski
iSkrzydlewski,1993),alewieleczerpieztechnologii
informacyjnej,czylizespołuśrodkówimetodprze-
twarzania,przechowywaniaiwykorzystaniainforma-
cji.Dziękitymśrodkomimetodomuczeńmożebyć
bardziejsamodzielnywdoborzetreściiworganizacji
przebieguuczeniasię.
Początkitechnologiikształceniabyłyniepomyślne.
Stałypodznakiemnauczaniaprogramowanego,któ-
repolegałonakierowaniuuczeniemsięprzezudziela-
nieuczniommałychdawekinformacjiwrazzzada-
niamisprawdzającymiichprzyswojenie.Nauczanie
programowanewydawałosięzapowiadaćrewolucję
wkształceniuszkolnym,aeksperymentydydaktycz-
ne,dokonywanewwielukrajach,potwierdzałyjego
wyższośćnadkształceniemUkonwencjonalnym”(Ku-
pisiewicz,1966).Wmiaręposzerzaniakręguwdrożeń
okazywałosięjednak,żewaspekcieemocjonalno-
-motywacyjnymkształcenianawetnajbardziejroz-
gałęzioneielastyczneprogramyniesąwstaniekon-
kurowaćzosobistymoddziaływaniemnauczyciela.
UNiemocwdziedziniewychowawczej”zdecydowała
więcodegradacjinauczaniaprogramowanegodoroli
metodypomocniczej(Okoń,1987,s.264–267).
Współczesnesystemytechnologicznekształceniace-
chująsięnietyleszczegółowymprojektowaniemtre-
ściuczeniasię,iledokładnądiagnoząpoczątkowego
stanuosiągnięćemocjonalno-motywacyjnychipo-
znawczychkażdegoucznia-wychowankaoraztakim
dostosowaniemdziałaniaedukacyjnegodotychjego
właściwości,bykońcowystanosiągnięćwobydwu
aspektachbyłjaknajlepszy.Indywidualizacjakształ-
ceniastajesięmożliwadziękielastycznemukierowa-
niupracąiśrodkomdydaktycznym,wktórenauczy-
cieliuczniowiesązaopatrzeni.Przywspomaganiu
komputerowymichkontaktmożebyćbardziejosobi-
styniżwsystemieklasowo-lekcyjnym,alewymagato
odpowiedniejdojrzałościobustronidużegonakładu
pracy.Wkształceniuzdalnym(naodległość),wktó-
rymuczeńnieopuszczamiejscazamieszkania,dzia-
łająbowiemkomputerowesieciuczeniasię(learning
networks)–związkimiędzyuczestnikamitegoprocesu
zarządzaneprzeznauczycieli(Sysło,2005).
Antyteząsystemutechnologicznegojestsystemlibe-
ralny(laissez-faire,anarchiczny),stanowiącywyrze-
czeniesiękierowaniauczeniemsię.Możewynikać
zprzekonaniaosamoczynnymdziałaniuśrodkówdy-
daktycznychnaucznia-wychowankalubznieudolno-
ścipedagogicznejnauczyciela-wychowawcy.Spotyka
sięgoteżwwychowaniurodzinnym,gdyrodziceza-
pewniająswoimdzieciomutrzymanie,alesązbytza-
jęcilubzbytmałodojrzalinato,byformułowaćwobec
nichoczekiwaniacodoosiągnięćikonsekwentnie
wymagaćichspełnienia.
33
