Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Rozdział1
prawa,boeliminowałoorganicznieiewolucyjniepowstająceprawozwyczajowe
(por.Savigny1964,79)
Dopierowczasachoświeceniairewolucjifrancuskiejtechnikękodyfikacji
sprzęgniętozantyfeudalnąideologiąprawanatury(Borucka-Arctowa1957;Varga
1991,98).Nadałotodemokratyczny,równościowyiprawno-człowieczywymiar
rozwijanejjużwcześniej,technicznejwiedzyometodachpoprawnejlegislacji.Ten
ruchprowadziłwłaśniedoprzekonania,żeistotnajestnietylkodoskonałośćtech-
nikilegislacyjnej,aletakżeaksjologicznaifunkcjonalnaodpowiedniośćmiędzy
treściąprawaapotrzebamiiprzekonaniamispołeczeństwa.Niezmieniłotojed-
nakfaktu,żewarunkiemmożliwościspołecznejtechnologii,jakąjestkodyfikacja,
jestistnienieośrodkówwładzyzdolnychdokontrolowaniaprzebiegucałegoproce-
sutworzeniaprawa,takabyjegozałożeniaintelektualnemogłybyćzrealizowane
bezzakłóceń.
Bezodpowiedzipozostałowzwiązkuztymkluczowepytanie,jakpowiązaćplu-
ralizminteresówipoglądówwspołeczeństwieztechnikąsystematycznegoipod-
porządkowanegowymogomlogikitworzeniaprawa(Friedman1978,10-12).Za
uzasadnieniedlapozostawieniategopytaniabezodpowiedziposłużyłanatomiast
ideologiaprawanatury.Pozwoliłaprzyjąćprzekonanie-bezkłopotliwegoempi-
rycznegodowodu-żeobserwowanawielośćpostawipoglądówludzijestułudą.
Zgodnieztądoktrynąmająonewspólnymianownikwpostacipoznawalnychro-
zumowo,naturalnychnormpostępowaniawspołeczeństwie.Tamyślmiałabyuza-
sadniaćprzekonanie,żeokreślonerozstrzygnięciaprawnesąuniwersalniewłaściwe
orazżemajenarzucaćwładzapublicznakierującasięrozumoworozpoznanym
dobrempublicznym.
Canale(2009,17-18)zauważa,żetentokmyśleniaznajdowałbezpośrednieod-
zwierciedleniewpismachtwórcówkodeksów,zarównofrancuskich,jakipruskiego
orazaustriackiego.Podkreślalionipotrzebęaktywnejrolipaństwa,uważając,że
powinnoonokształtowaćstosunkimiędzyjednostkamiiwtymceluprzekształ-
cićprawoncywilne”,rozumianejakodomenaściśleniepaństwowa,wnprywatne”,
tojesttakie,którepodlegawoliprawodawcyobokprawapublicznego.Przyczy-
nąmiałobybyćto,żetylkowładzepublicznesąwstaniepokierowaćlegislacją
wsposóbracjonalnyiuzgodnićsprzeczneinteresy,narzucającimprawonatury.
JesttozupełniezgodnechoćbyzpoglądemRousseau(1966,46),żewdemokra-
tycznymspołeczeństwienaródtworzyprawosamdlasiebie.Sprawiazarazem,że
problemniedopasowaniatreścinormprawnychdooczekiwańspołecznychznika
zpolawidzenia.
Tosamomożnapowiedziećowizjikodyfikacjijakoprzejawieduchanarodo-
wego(KroppenbergiLinder2014,70-71),wizji,któradodatkowowzmacniaprze-
świadczenieopotrzebiesprawczejrolipaństwa.TakbyłowPolsce,gdziezwo-
lennicykodyfikacjiuważali,żencorruptissimarepublicaplurimaeleges”(Sójka-
-Zielińska2009,46),łącząctenpoglądzideąreformyRzeczpospolitej.HugoKoł-
