Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aksjologia,prakseologiaiideologia
41
jurysdykcjeeuropejskiezautrzymywanieprzestarzałychregulacjidefiniującychpo-
mocprawnąjakoprawoubogich,anieprawoczłowieka.Zauważałteż,żejeszcze
wlatach60.XXwiekuliczbaosóbkorzystającychztakichusługbyławwiększości
krajówbardzoograniczona.PionieremzmianbyłatuznowuAnglia,wktórejrefor-
myuruchomionopoIIwojnieświatowej.Wwielukrajachpowoływaniesystemów
nieodpłatnejpomocyprawnejnamiejsceprawaubogichnastąpiłowramachreform
wprowadzającychgwarancjepaństwasocjalnego.WklasycznymesejuT.H.Mar-
shallpisałopomocyprawnejjużwkategoriachprawasocjalnego,przestrzegając
jednakprzedjegonadmiernymrozszerzaniem(Marshall1950,48in.).
Trzebawięczauważyć,żeewolucjapojęciowaodjałmużnydoprawasocjalne-
go,jakasiętudokonała,jestwprawdziespora,alenieoznaczacałkowitegozerwa-
niazwiązkumiędzypubliczniedostępnąpomocąprawnąaubóstwem.Również
przekonanie,żewprowadzeniedosystemuprawnegouprawnieniadobezpłatnej
reprezentacjiprzyczyniasiędourealnieniadostępudosądu,aprzezto-dopo-
prawydostępudoprawa,niejestoczywiściebezpodstawne.Niemożnajednaksą-
dzić,żezapewnieniepomocyzurzędupowodujezniesieniewszystkichtrudności
związanychzdostępemdosąduanitymbardziej-zniesieniewszystkichbarier
dostępudoprawa.Większośćwspomnianychniedoskonałościsądowegorozwiązy-
waniasporówpojawiasięsiętakżewsystemachprawnychznającychnieodpłatną
reprezentację.
Jeślichodziopozaprawnewarunki,jakiemuszązostaćspełnione,abykażdy,kto
tegopotrzebuje,mógłskorzystaćznieodpłatnejreprezentacji,rozpoznanychtrud-
nościjestbezliku(zob.choćbyPleasenceiin.2014).Systemyfinansowaniausług
prawniczychsąkosztowne,aredystrybucjaśrodkówpublicznych,jakanastępujepo
ichuruchomieniu,prowadzidokonfliktówinteresów.Prawodoadwokatazurzędu
niepowodujeteżjakościowejzmianyświadomościprawnejpotencjalnychbenefi-
cjentów,nierodziichgotowościdokorzystaniazsądu,kiedynapotkajątrudności
prawneitd.Podobniejakwprzypadkuprawadoreprezentacjijakotakiegoprawo
doadwokatazurzęduniezapewnia,żeuzyskasiępomocprawnąwysokiejjakości
lubchoćbytakiej,jakąmaprzeciwnikprocesowy.
Gdychodziozagadnieniaściśleprawne,todlaosóbsłabozorientowanychlub
niezaradnychsamoubieganiesięoskorzystanieznieodpłatnejpomocyprawnej
możebyćtrudne(Cappelletti1975).Zazwyczajwymagaudzieleniasądowi-lub
innejkompetentnejinstytucji-licznychinformacjioswoichdochodachistanie
majątkowym,asądlubinnainstytucjamusiodnieśćtefaktydoobowiązujących
kryteriówprzyznawaniapomocy.Wpolskiejprocedurzecywilnej(art.117kpc)
przewidujesięnaprzykładparadoksalnywymóg,żesprawamusibyćnatyleskom-
plikowana,byosobaubiegającasięouzyskaniepomocyniebyławstaniesamo-
dzielnieporadzićsobieprzedsądem.Oznaczato,żeklasęosób,którewystępują
samodzielnieprzedsądem,dzielisię,perfactaconcludentia,natrzygrupy:nata-
kie,któresąwstanieporadzićsobiesamodzielnie,takie,któreniesąwstanietego
