Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JęzykiEuropy
29
wywodząsięniezłacinyludowej,alezłacinyklasycznej,ałacinaludowa,zróżnicowana
wczasieiprzestrzeni,byłajedynieogniwempośrednimmiędzyjednolitąłacinąklasyczną
ajęzykamiromańskimi”
37
.
Niezależnieodokoliczności,wktórychpowstałyjęzykiromańskie,dogrupytejzali-
czamyjęzykWłochów,którzyuważająsięzabezpośrednichspadkobiercówdziedzictwa
Rzymu.Jednakwspółczesnyjęzykwłoski(linguaitaliana)opartyjestraczejnatoskań-
skichtradycjachwielkichpisarzyprzełomuśredniowieczairenesansu,jakDanteAlighieri,
FrancescoPetrarkaiGiovanniBoccaccioorazżyjącywXVIIIw.AlessandroManzoni.
TradycjeteokreślanesążartobliwiezwrotemlalinguatoscanainboccaRomana,czyliDjęzyk
toskańskiwrzymskichustach”.Bogactwojęzykawłoskiegozawierasięwok.1500lokal-
nychdialektów!JestonoficjalnymjęzykiemnietylkoWłoch,lecztakżeWatykanu,San
Marino,jednegozkantonówwSzwajcariiorazwregionieIstriinależącejczęściowodo
SłoweniiiczęściowodoChorwacji.PosługujesięnimczęśćludnościMaltyipołudniowej
Francji,wtymKorsyki,orazpodbitejniegdyśprzezWłochówAlbanii.Pozostawiłrównież
śladywdawnychkoloniachwłoskichwAfryce.Tradycjejęzykapodtrzymująteżwróżnym
stopniuwłoskieenklawyemigranckie,najsilniejszawUSA,orazwwieluinnychkrajach,
doktórychdotarliemigrancizItalii.
Językfrancuski(languefrançaiselubfrançais),którymmówiweFrancji67mlnludzi,
maswojeodgałęzieniawBelgii,gdzieposługująsięnimWaloni(niespełna5mln)iwSzwaj-
carii(ok.1,5mln).PozaEuropąjesttakżejednymzdwugłównychjęzykówKanady
idawnychkoloniifrancuskich.
Ześredniowiecznychtradycjijęzykakastylijskiegowywodzisięwspółczesnyjęzyk
hiszpański(idiomaespañollubcastellano).PosługująsięnimnietylkomieszkańcyHisz-
panii,lecztakżekrajówAmerykiŁacińskiejiinnychdawnychkoloniihiszpańskich.Jednym
zważniejszychdialektówjęzykahiszpańskiegojestdialektgalicyjski,galego,którymmówi
ponad3mlnmieszkańcówrejonuGalicji.Dialekttenjestprzezniektórychbadaczyuważany
zaodrębnyjęzyk:powstałzezmieszaniasięzdawnychjęzykówiberoceltyckichiprowin-
cjonalnejłacinywprowadzonejnatenterenwokresierzymskim.Dodałysiędotegopraw-
dopodobniewpływyjęzykówgermańskichzokresu,gdynaterenieHiszpaniiprzejściowo
przebywaliWizygoci.JęzykiPółwyspuIberyjskiegowykazująnaleciałościarabskie,które
sąpozostałościąokupacjimuzułmańskiejprzezSaracenówwokresieVIII-XIVw.
Około9mlnludziposługujesiędziśnaPółwyspieIberyjskimjęzykiemkatalońskim
(llenguacatalana),jednymzdwuobokhiszpańskiegojęzykówoficjalnychKatalonii,gdzie
jednakok.47%mieszkańcówużywaprzedewszystkimhiszpańskiego,atylkook.36%kata-
lońskiego,przyczymzaledwieok.7%posługujesięobomajęzykamiwcodziennejmowie.
Mimotowreferendumz2017r.aż90%Katalończykówopowiedziałosięzaoderwaniem
sięodHiszpanii,chcącstworzyćodrębnepaństwo.Katalońskijestjedynymoficjalnym
językiemnaterenieksięstwaAndory.Zaodrębnyuważasięjęzykasturyjski,istniałniegdyś
teżaragoński.
Językiemportugalskim(linguaportuguesa)w2011r.mówiłook.10,5mlnmiesz-
kańcówPortugalii,wtymnaautonomicznychwyspach,tj.naAzorachiMaderze.Trudności
gospodarczeidużebezrobociepowodującemigracjePortugalczykówdoinnychkrajów
37
Ibid.
