Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JęzykiEuropy
27
pejskichiodwiedzałówczesnekrólestwawIV-Vw.TwórcaWidsithanajwyraźniejniemiał
problemuzporozumiewaniemsięzposzczególnymiludamigermańskimi.Zapewnenie
istniałjużwtedyjedenjęzykprotogermański,alezróżnicowaniejęzykówstarogermańskich
niemusiałobyćzbytduże,skoroWidsith,jakwynikaztekstu,mógłwędrowaćzeswą
harfąiśpiewaćdziejeposzczególnychwładcówpanującychnaterytoriumEuropy,anawet
północnejAfryki,gdzieosiedlalisięm.in.germańscyWandalowie.Niecowcześniejjęzyk
protogermańskizacząłdzielićsięnagrupy:wschodnią,zachodniąipółnocną.Zgrupy
wschodniogermańskiejwformieżywejniedotrwałdonaszychczasówżadenjęzyk.Tylko
pojęzykugockimpozostałaBibliabiskupaWulfilizIVw.
35
Natomiastdopółnocnejgrupy
językówgermańskichzaliczamydziś:szwedzki,duński,islandzki,norweskiorazjęzyk
farerski,któryzanieśliniegdyśnaWyspyOwczeosadnicywikińscy.
Językduński,detdanskesprog,matrzygłównedialekty:fioński,jutlandzkiizelandzki,
natomiastjęzykiemstandardowymjestwDaniirigsmålpowstałynapodstawiedialektu
zelandzkiegojeszczewXVIIw.Duńskimposługujesięok.5,5mlnobywateliDanii
iniewielkaspołecznośćmieszkającawNiemczech,główniewSzlezwiku-Holsztynie.Język
duńskiużywanyjestnaGrenlandii,którado1978r.byłaposiadłościąDanii(dziśmastatus
autonomii).Mówinimmniejwięcej11%zok.57tys.mieszkańcówtejwyspy,podczas
gdypozostałe89%posługujesięnacodzieńjęzykiemeskimoskim(kalaallisut).Duński
obowiązywałoficjalnienaIslandii,skolonizowanejniegdyśprzezwikingów,aleodchwili
wyjściaspodpanowaniaDaniiw1944r.matamstatusobcego,pospołuzinnymijęzykami
skandynawskimiizangielskim.Islandczycyposługująsięjęzykiemislandzkim(islenska),
wywodzącymsięztradycjiśredniowiecznegoosadnictwaskandynawskiegoijęzykastaro-
nordyjskiego.Tojęzykok.320tys.mieszkańcówIslandiiiniewielkichgrupemigranckich
winnychkrajach.
Języknorweskiwystępujewdwuodmianach:nynorskibokmål(dosł.językksiążek).
Tenostatnijestużywanygłówniewmiastachikształtowałsięwczasachpanowania
duńskiego,stądopartyjestwdużejmierzenajęzykuduńskim.Obajęzykisąuznawane
zarównoważneiobowiązująwurzędach,choćbokmålprzeważa,ajęzykiemnynorsk
posługujesięwNorwegiizaledwieok.10%ludności.
Językszwedzki,svenskaspråket,jestużywanygłówniewSzwecjimającej9mln
ludności.Jegoodmianaurzędowa(rikssvenska)opierasięnamiejskichdialektachSztok-
holmuiotaczającegogoregionu.Poszwedzkumówitakżeok.300tys.mieszkańców
Finlandii.Mówiłonimrównieżdo1940r.sporoobywateliEstonii,alewiększośćznich
wyemigrowaładoSzwecjipozajęciuichkrajuprzezArmięCzerwonąpodczasIIwojny
światowej.
Językfiński(suomenkieli,suomi)wykazujepokrewieństwozjęzykiemestońskim
iniecodalszezwęgierskim.JestwFinlandiiobokszwedzkiegojęzykiemoficjalnym.
Posługujesięnimjakojęzykiemojczystymok.4,7mlnobywatelitegokraju,czyliok.92%.
WSzwecji,gdziemówinimok.300tys.ludzi,uważanyjestzajęzykmniejszościnarodowej.
NiewielkiegrupyludnościużywajągowNorwegiiiEstonii.Mastatusmniejszościowy
wRepubliceKarelskiejwRosji.Zkoleijęzykkarelski,którymmówiok.150tys.ludzi,jest
35
WcałościtegopodrozdziałustosowałemukładgrupjęzykowychwedługpracWitoldaMańczaka,uzupełnia-
jącgoszczegółowonapodstawiehasełpoświęconychposzczególnymjęzykomwNowejencyklopediipowszechnejPWN,
EncyclopediaAmericanaInternationalorazWikipedii.
