Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
DEFINIOWANIEEUROPY
natylebliskospokrewnionyzjęzykiemfińskim,żeuważasięgonierazzajegodialekt.
Dopuszczasięniekiedy,żejestkontynuacjąhipotetycznegojęzykapraugrofińskiego.
Różnymiodmianamiidialektamijęzykówzachodniogermańskichmówiliniegdyś
Lombardowie,Bawarowie,Alemanowie,Szwabi,Frankowie,Fryzowie,Saksonowie,
Jutowie,AnglowieiFryzowie.Językiteostateczniezróżnicowałysięwewczesnymśrednio-
wieczu,tworzącgrupy:dolnogermańską,zktórejwykrystalizowałysięjęzykiholenderski
iflamandzki,orazgórnogermańską,którastałasiępodstawąwspółczesnegojęzyka
niemieckiego.
Niezależnieodrozwojukontynentalnegojęzykówgermańskich,popodboju
BrytaniiprzezAnglów,SaksonówiJutówwpoł.Vstuleciarozwinąłsięjęzykangielski,
którywokresieśredniowieczadoznałsilnychwpływówjęzykówskandynawskichnaskutek
najazdówwikińskich.PopodbojuAngliiprzezNormanów1066r.językstaroangielski
doznałznaczącychwpływównormańskiejodmianyjęzykafrancuskiego,dotegostopnia,
żezłośliwijęzykoznawcyfrancuscyokreślająwspółczesnąangielszczyznęjakoDdialekt
językafrancuskiego”.
ZasięgjęzykówceltyckichobejmowałznacznepołacieEuropy,systematycznie
pomniejszaneprzezekspansjęImperiumRzymskiego,podbojeludówgermańskich
imigracjesłowiańskie.Wrezultaciejęzykiceltyckiezachowanesąobecnietylkonaobrze-
żachEuropy,głównienaWyspachBrytyjskich,gdzietworządwiegłównegrupy:brytońską
igaelicką.Dogrupybrytońskiejzaliczamywymarłypodkoniecśredniowieczajęzykkróle-
stwaStrathclyde,takżewymarłyzkońcemXVIIIw.językkornwalijski(keruac;dziśrewita-
lizowany),wciążżywywalijski(cymraeg)orazrównieżżywybretoński(brezonek).Brezonek
jestjęzykiemBretonówżyjącychnatereniedzisiejszejFrancji,alehistoryczniebyłtojęzyk
BrytonówuciekającychprzezinwazjąanglosaskąiosiedlonychwVIw.naPółwyspieArmo-
rykańskim.Tuutworzyliksięstwo,którenastępniezostałowchłonięteprzezFrancję.Na
tereniedzisiejszejFrancji,wczasachceltyckichokreślanejjakoGalia,dopodbojuJuliusza
CezarawIw.p.n.e.istniałkontynentalnyjęzykceltycki,zwanygalijskim,dziśwymarły,
poktórympozostałatylkoniewielkaliczbainskrypcjinakamieniachimetalowychpłytach,
atakżeniewielkagrupazromanizowanychwyrazówwjęzykufrancuskim.
Językiromańskiepochodzązewspólnegopnia,jakimbyłałacina,którąposługi-
wanosięwcałymImperiumRzymskim,gdziedopocz.Vw.byłaonajęzykiemurzędowym.
Względnajednolitośćłacinytychterenówzaczęłaulegaćdezintegracjizchwiląupadku
imperiumigdyposzczególneprowincjestraciłykontaktzcentrumkulturowym,jakimbył
Rzym.Podwpływemlokalnychwarunkówizbrakukontaktuzoryginalnąłacinązaczęły
powstawaćjęzykietniczneorazdialektyregionalnedzisiejszychWłochów,Francuzów,
Hiszpanów,KatalończykówiRumunów.
Uważasięczęsto,żejęzykiromańskiewywodząsięzłacinyludowej.Niewszyscy
zgadzająsięztympoglądem.PisałonimzironiąpolskijęzykoznawcaWitoldMańczak:
DPewnegodniaw1435,weFlorencji,kilkupięknoduchów,którychnikomunieprzyszłoby
namyślnazwaćjęzykoznawcami,zaczęłarozprawiaćopochodzeniujęzykawłoskiego”
36
.
ZdaniemMańczakateoriatajestabsurdalna,bozakładawytworzeniesięjęzykówromań-
skichzludowejłaciny,jakobybezudziałułacinyklasycznej.DJęzykiromańskieostatecznie
36
W
.Mańczak,Problemyjęzykoznawstwaogólnego,Wrocław1996,s.16.
