Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genomy
13
Poliploidalnośćwystępujebardzoczęstouokrytonasiennych,awmniejszym
stopniuugrzybów,kręgowców(głównieryb,gadówipłazów),takżebezkręgow-
ców(wtymowadówiskorupiaków).Poliploidalnośćjestzjawiskiemistotnymzeko-
logicznegoiewolucyjnegopunktuwidzeniazwielupowodów,międzyinnymidla-
tego,żepoliploidywystępująliczniewpopulacjachroślininwazyjnych.Skuteczność
biologicznejinwazjipoliploidówbierzesiębyćmożestąd,żechoćniewielkiepopu-
lacjekolonizująceczęstopodlegająkojarzeniukrewniaczemu,cozkoleiprzekłada
sięnaspadekzdolnościdostosowawczych,dodatkowechromosomy,obecnezuwa-
ginapoliploidalność,zapewniająbuforchroniącyprzedniskąróżnorodnościągene-
tycznąiczyniąniektóregatunkinierodzimebardziejodpornyminazjawiskochowu
wsobnego.Dlaprzykładupoliploidalnepopulacjechabranadreńskiego(Centaurea
stoebe)narażonebyłynamniejszeryzykodepresjiwsobnejniżdiploidalnepopula-
cjerodzimeoporównywalnychrozmiarach(Roscheiin.2017).Innymprzykładem
ukazującym,jakzjawiskopoliploidalnościodnosisiędosferyekologii,jestzdolność
współżyciapoliploidalnychidiploidalnychosobnikówtegosamegogatunkudzięki
różnicowaniusięsiedlisk.Naprzykładdiploidalneitetraploidalnepopulacjestorczy-
kakoślaczkastożkowategoAnacamptispyramidalissąodizolowaneodsiebieroz-
rodczozwielupowodów,zktórychjedentozajmowanieosobnychmikrosiedlisk,
conajprawdopodobniejnależytłumaczyćdostępnościągrzybów,zktórymimogą
wytworzyćmikoryzę(Pegoraroiin.2016).Nakartachtejksiążkiczytelnikznajdzie
więcejprzykładówuwidaczniającychznaczeniezjawiskapoliploidalnościdlabadań
prowadzonychwramachekologiimolekularnej.
Genomy
MówiącoDNA,zazwyczajprzyjmujemy,żemamynamyśliDNAjądrowydziedziczony
odobojgarodziców,dobrzeznanąkoncepcję,zgodniezktórąosobnikidziedzicząpołowę
DNAodmatki,apołowęodojca.Wistociepotomstwoorganizmówrozmnażającychsię
płciowodziedziczywprzybliżeniupopołowieDNAodkażdegozrodziców.Wprzypad-
kudiploida,organizmurozmnażającegosiępłciowo,oznaczato,żewobrębiegenomu
jądrowegojedenallelwkażdymlocuspochodziodmatki,adrugiallelodojca.Mówimy
wówczasodziedziczeniudwurodzicielskim.Należyjednakzaznaczyć,żenawetwprzy-
padkuorganizmówrozmnażającychsiępłciowoDNAniejestwcałościdziedziczonyod
obojgarodziców.Godnewspomnieniawyjątkistanowiądziedziczonejednorodziciel-
skogenomyorganellowewmitochondriach(DNAmitochondrialny,mtDNA)oraz
plastydach(DNAchloroplastowy,cpDNA).Mitochondriaichloroplastyzlokalizowa-
nesąpozajądremkomórkowym(ryc.1.9).Mitochondriawystępujązarównouroślin,
jakiuzwierząt,podczasgdychloroplasty,rodzajplastydów,wyłącznieutychpierw-
szych.DNAorganellowywystępujezwyklewpostacisuperskręconegodwuniciowego
kołaDNA,agenomtenjestowielemniejszyniżgenomjądrowy.Naprzykładgenom
mitochondrialnyssaków,któregorozmiarywynosząmiędzy15a17tysięcyparzasad,
jest10tysięcyrazymniejszyniżnajmniejszyzwierzęcygenomjądrowy.Niedostateczny
rozmiarkompensowanyjestjednakprzezliczebność:jednakomórkaczłowiekazawiera
