Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Rozdział1.Genetykamolekularnawekologii
Ryci1i9iMitochondriatoorganellebędącemiejscamiprodukcjienergiiwkomórce.Wewnętrzu
mitochondriumznajdujesięniewielkikolistychromosomzwanyDNAmitochondrialnym(mtDNA),
dziedziczonyprzezpotomstwo(osobnikipłcimęskiejiżeńskiej)zazwyczajodmatki.Rycinapochodzi
zNationalInstitutesofHealth
zazwyczajodtysiącado10tysięcymitochondriów.Markerymolekularnepochodzące
zgenomóworganellowych,wszczególnościzaśzezwierzęcegomtDNA,stająsięcoraz
popularniejszewbadaniachekologicznych,atodlatego,że–jakzobaczymy–cechująsię
właściwościaminiespotykanymiwgenomachjądrowych.
DNAmitochondrialny(mtDNA)
DNAmitochondrialnyprodukujeRNAorazbiałkaniezbędnedooddychaniako-
mórkowego,procesu,wwynikuktóregozpożywieniapowstajeenergia.Zwierzęcy
mtDNAzazwyczajmarozmiarod16kpzdo18kpz(kpz=1tysiącparzasad)izawiera
13genówkodującychbiałka,22genyRNAprzekaźnikowegoorazdwagenyRNAry-
bosomowego.Występujetamtakżeregionkontrolny,zmiejscamiinicjującymiprocesy
replikacjiitranskrypcji.Większośćsekwencjijestunikatowa,innymisłowy–sąto
sekwencjeniepowtórzone,niemateżwieludowodówsugerującychobecnośćsekwencji
rozdzielającychwobrębiegenów.Choćzauważasiępewneprzeorganizowaniawge-
nachmitochondrialnychuróżnychgatunkówzwierząt,ichogólnastruktura,rozmiar
iukładpozostająstosunkowotrwałe(ryc.1.10).Wprzypadkuwiększościzwierząt
DNAmitochondrialnyjestdziedziczonyprzezpotomstwo(osobnikipłciżeńskiej
imęskiej)nieodojca,leczodmatki.
Zasadniczarolamitochondriówzwierzęcychiroślinnychjestpodobna,aleróżnią
sięoneznaczącopodwzględemstruktury.Najoczywistsząróżnicąjestrozmiar:wprze-
ciwieństwiedośredniegorozmiaruuzwierząt,wynoszącego16,5kpz,roślinnegenomy
mtDNAmająod200do2500kpz.Większyrozmiarijegodużarozpiętośćwynikają
główniezwystępowaniasekwencjipowtórzonych,dużychintronóworazsekwencjinie-
kodujących,aponadtozintegrowanychsekwencjizgenomówjądrowegoichloroplasto-
