Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
BRZEMięHiSTORii
riumPolskiopanowaneobszarywcielonezostałydoBiałoruskiej
iUkraińskiejrepublikzwiązkowych,zaśWilnozokolicamiprze-
kazanezostałoLitwie.
W1940rokurządradzieckiwultymatywnysposóbzażądał
prawastacjonowaniawojsknaterytoriumtrzechrepubliknad-
bałtyckich,apozaspokojeniutegodyktatuwciągukilkumiesię-
cydokonałobalenialegalnychrządówiwcieleniaEstonii,Litwy
iŁotwydoZSRRjakorepublikzwiązkowych.Równieżw1940ro-
ku,działającwporozumieniuzNiemcami,ZwiązekRadziecki
wymusiłnaRumuniizwrotBesarabii(do1917rokunależącejdo
ImperiumRosyjskiego),zktórej-poprzyłączeniudoniejpas-
maziemnawschódodDniestru-utworzonazostała,wchodząca
wskładZSRR,MołdawskaRepublikaRadziecka.
Wtejfazieekspansjaradzieckanapotkałanaskutecznyopór
tylkowjednymkraju.Finlandiaodrzuciłaultimatumradzieckie
i,zaatakowanazbrojnie,stawiławojskomradzieckimskuteczny
opórwnwojniezimowej”1939/1940roku.Pokilkumiesiącach
walkzawartyzostałpokój,którydawałZSRRzdobyczeterytorial-
ne,alepozwalałFinlandiizachowaćniepodległość.Wojnaztym
krajempokazaładobitnie,jakdalececzystka,któraw1938ro-
kuzniszczyłanajlepszekadryArmiiCzerwonej,osłabiłajegopo-
tencjałwojskowy(Kolkowicz1967,s.61-62).
Ekspansjaradzieckawpierwszejfaziewojnyodbywałasię
niemalwyłącznienaterenach,któreprzed1917rokustanowiły
częśćpaństwarosyjskiego.Jedynymwyjątkiembyłowcielenie
doZSRRUkrainyZachodniej,któranigdywcześniejdoRosjinie
należała.Zajmowanewtejekspansjikrajetraciłyswąodrębność
państwowąiwłączanebyłydoZSRR.Wśladzatymnastępowało
wysiedlanieczęścipodbitejludnościiosadzanienazdobytychte-
renachludnościrosyjskiej.Jednązkonsekwencjitejpolitykijest
dzisiejszastrukturanarodowościowaŁotwyiEstonii,awmniej-
szymstopniuLitwyiMołdawii,gdzierosyjskojęzycznemniej-
szościstanowiąznacznączęśćludności(naŁotwieaż47%ogółu
mieszkańców).WewcielonychdoZSRRrepublikachtrwałopór.
Poichzajęciuprzezwojskaniemieckiew1941roku(awwy-
padkuBesarabiiprzezwojskarumuńskie)opórtenprzyjmował
formęwspółpracyczęściludnościzNiemcami,apoponownym
