Podstawyfarmakokinetyki
29
Czynnikiwpływającenametabolizm
leków
Eliminacja–wydalanieleków(E)
Lekiimetabolitymogąbyćwydalane
1.Czynnikigenetyczne–najważniejszym
zustrojuzmoczem,żółcią,śliną,potem,
czynnikiemjestgenetycznieuwarunko-
mlekiemmatkiorazzwydychanympowie-
wanypolimorfizm.Podkontrolągene-
trzem.Najważniejsządrogąeliminacjile-
tycznąprzebieganp.acetylacjaizonia-
kuzorganizmusąnerki.Wprzypadku
zydu.
upośledzeniaczynnościnerekmożedo-
2.Płeć–decydująceznaczeniemawięk-
chodzićdoznacznegowzrostustężeniale-
szaaktywnośćenzymówmikrosomal-
kuwekrwi,stądkoniecznajestmodyfika-
nychwątrobyumężczyznniżukobiet,
cjajegodawkowania.
stądszybszymetabolizmlekówumęż-
Drugimważnymnarządemodpowie-
czyzn.
dzialnymzaeliminacjęlekujestwątroba.
3.Wiek–stwierdzonomniejsząaktyw-
Lekisąwydalanezżółciąwpostacinie-
nośćenzymówmikrosomalnychuno-
zmienionejlubwformiemetabolitów.
worodków,copowoduje,żewiększość
Wydalanielekówprzezpłucaoraz
lekówjestdlanichtoksyczna.Ak-
zapośrednictwemgruczołówwydzielania
tywnośćenzymówmikrosomalnych
zewnętrznegoodgrywamniejsząrolę
zmniejszasięrównieżwstarszymwie-
wprocesieeliminacjilekuzorganizmu.
ku,dlategodziałanielekówuosóbstar-
Jegoeliminacjaześlinąmożeprowadzić
szychjestpodobnejakumałychdzieci.
dodziałańniepożądanych(np.przerostu
4.Stanypatologiczne–zmianypatolo-
dziąsełpofenytoinieczyprzebarwienia
gicznenarządów,szczególniewątroby,
zębówpoantybiotykach).
prowadządoupośledzeniabiotransfor-
Lekistosowaneumatekkarmiących
macjilekówiprzedłużeniaczasuich
mogąbyćwydalanezmlekiem,wmniejszy
działania.
lubwiększysposóbwpływającnaorga-
5.Drogapodania–podoustnympodaniu
nizmnoworodka.
niektórychlekówstwierdzasięnasile-
niemetabolizmuwątrobowego(efekt
pierwszegoprzejścia).
1.2.1.Podstawowepojęcia
6.Interakcje–lekiwpływającenaaktyw-
farmakokinetyczne
nośćenzymówmikrosomalnychmogą
zmieniaćmetabolizminnychpodawa-
StałaeliminacjiKoznaczaszybkośćzni-
nychjednocześnieleków(np.fenobar-
kanialekuzorganizmu.
bitalpobudzametabolizmdifenylohy-
ObjętośćdystrybucjiV
d
określastosu-
dantoiny).
nekilościlekuworganizmiedojegostęże-
niawekrwi.
Wmetabolizmielekówistotnąrolę
Biologicznyokrespółtrwanialeku,
spełniacytochromP-450ijegoizoenzymy,
T
0,5
,jesttoczas,poupływiektóregostęże-
takiejak:CYP1A2,CYP2C,CYP2D6,
nielekuwekrwizmniejszysięopołowę.
CYP2E1iCYP3A.Zmianakierunku
działaniawybranegoizoenzymuprzezlek
T
0,5
=0,693/K
możeprowadzićdozmianykinetykiin-
AUC–powierzchniapodkrzywą(area
nychlekówmetabolizowanychprzezten
underthecurve)–jesttopolepodkrzywą
samizoenzym.
stężenialekuwekrwi.Polepodkrzywą
jestmiarądostępnościbiologicznejleku
(ryc.1.7).