Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
394
CZĘŚĆIV
FARMAKOLOGIASCHORZEŃUKŁADÓWINARZĄDÓW
większośćwybiórczychagonistów:
2
-adrenergicznych
mawciążresztkowedziałanie:
1
-mimetyczne,widoczne
szczególniewtedy,gdylekitesąpodawanedrogądoust-
ną,iuwrażliwychpacjentówmożewywołaćwspomnia-
neobjawysercowe.
Wsytuacjachnagłych,gdyzagrożonejestżyciepa-
cjenta,wcelurozszerzeniaoskrzelipodawanebywają
takżelekidziałająceniewybiórczonawszystkierecep-
toryadrenergiczne,wtymrównieżnareceptory0,np.
adrenalina
.Możnasięwówczasspodziewaćdodatkowo
objawówubocznychzwiązanychzpobudzeniemtychre-
ceptorów–wzrostuciśnieniatętniczegokrwiiretencji
moczu.
Pozostałedziałanianiepożądanemogąbyćspecyficz-
nedladrogipodania:-adrenomimetyków(kaszeloraz
paradoksalnyskurczoskrzeliwynikającezpodrażnienia
drógoddechowychpozażyciulekuzapomocąinhalato-
raczyreakcjealergicznenaobecnośćwodorosiarczynów
wskutekzastosowanianebulizatora).
Pierwszewprowadzonedoleczenia:
2
-adreno-
mimetykimiałykrótkiczasdziałania,ograniczonydo
kilkugodzin,dlategowymagałystosowaniakilkarazy
wciągudnia.Dolekówkrótkodziałającychnależą:
orcy-
prenalina
(najmniej:
2
-selektywnyspośródwymienio-
nych),
terbutalina
,
pirbuterol
,
bitolterol
,
salbutamol
i
fenoterol
.
Preparatytegotypusąchętniejprzyjmowanedrogą
wziewną,jednakniektóreznich,np.
terbutalina
czy
salbutamol
,sądostępnetakżewpostacidoustnej,wy-
godnejdostosowanianp.udzieci,któreniesąwsta-
nieprzyjmowaćlekuprecyzyjniezapomocąinhalatora.
Preparatydoustnemająwolniejszypoczątekdziałania
iczęściejniżwziewnewywołująogólnoustrojowedziała-
nianiepożądane.
Salbutamol
jestmieszaninąracemicznąenancjome-
rówRiS.Pojawiłysięobserwacje,żeenancjomerRwy-
wołujemniejdziałańniepożądanych,np.rzadziejpowo-
dujetachykardię(najprawdopodobniejjesttozwiązane
zwiększąwybiórczościąwzględemreceptorów:
2
)niż
enancjomerS.Mimożeobserwacjetenieznalazłypo-
twierdzeniawpróbachklinicznych,dostępnajestforma
zawierającawyłącznieenancjomerR,czyli
lewosalbuta-
mol
.
Krótkodziałająceβ
2
-mimetykiznalazłyzastosowanie
przedewszystkimwprofilaktycenapadówastmywprzy-
padkuznanegoczynnikawywołującegoskurczoskrzeli
udanegopacjenta(np.wysiłekfizyczny,zimno).Sąwięc
podawanenp.przedtreningiem,wyjściemnazewnątrz
przyniesprzyjającejpogodzieitp.Lekitewykorzystu-
jesięrównieżwterapiiastmyoniewielkimnasileniu,
gdynapadyskurczuoskrzelizdarzająsięrzadkoinie
wymagająregularnegostosowaniakrótkodziałających
:
2
-mimetyków.
Zalecenieokazjonalnegopodawaniakrótkodziałają-
cych:
2
-mimetykówmauzasadnieniewryzykudesen-
sytyzacjireceptorówβ
2
,doktórejdochodzi,gdykrótko
działającyagoniścireceptorów:
2
sąstosowaniczęsto
iregularnie.Wtegotypuprzypadkachdesensytyzacja
receptorów:
2
objawiasięklinicznieskróceniemczasu
ochronyprzedskurczemoskrzeliprzezkolejnedawki
lekulubkoniecznościąpodawaniawzrastającychdawek,
abyuzyskaćtakisamrozkurczoskrzeli.Jeżeliobserwuje
sięzwiększoneużyciekrótkodziałającychagonistówre-
ceptorów:
2
udanegopacjenta,zazwyczajjesttosygnał,
żekoniecznesąwyższedawkilekówzinnychgrup,np.
odziałaniuprzeciwzapalnym.Desensytyzacjarecepto-
rów:
2
możemiećcharakterhomologiczny,tzn.zwią-
zanyzdługąlubnasilonąstymulacjąreceptoraprzez
jegoligand,alboheterologiczny,gdyjestniezależnaod
stymulacjireceptoraprzezwłaściwymuligand.
Fizjologiczniereceptor:
2
jestpowiązanyzbiałkiem
G
S
,któreaktywowanestymulujecyklazęadenylową,
zwiększającstężeniecAMPwkomórce.Zwiększonestę-
żeniecAMPodpowiadazaefektypobudzeniareceptora
:
2
,np.aktywacjękinazybiałkowejA.Receptor:
2
zwią-
zanyzligandemwykazujejednakzwiększonąpodatność
nadziałaniekinazybiałkowejreceptorówadrenergicz-
nych(beta-adrenergicreceptorkinase,BARK).
Długotrwałeisilnepobudzeniereceptora:
2
przez
jegoligandwkomórkachmięśniówkigładkiejoskrzeli
zwiększawięcszansęfosforylacjireceptoraprzezBARK.
Fosforylowanyreceptormadużepowinowactwodobiał-
kazwanego:-arestyną,amniejszedobiałkaG
S
.Wten
sposóbdalszastymulacjareceptora:
2
przezligandnie
prowadzijużdopowstaniacAMPimediowanychprzez
niegoefektówkońcowych,takichjakrozkurczmięś-
niówkigładkiej.
Odesensytyzacjiheterologicznejmówisięnp.wte-
dy,gdyobecnośćprostaglandynyE
2
zwiększazapo-
średnictwemreceptorówprostaglandynowychekspresję
podtypuD5enzymufosfodiesterazytypu4.(PDE4D5).
EnzymtenjestodpowiedzialnyzarozkładcAMP
.Wów-
czasnawetprawidłowaaktywacjareceptora:
2
isynteza
cAMPniewywołująefektuklinicznegowpostacirozkur-
czuoskrzelizpowoduwzmożonegorozkładucAMP
.
Desensytyzacjęhomologiczną,będącą–jakwspo-
mniano–problememprzyczęstymstosowaniukrótko
działającychagonistówreceptora:
2
,możnaprzełamać,
podającwrazztymiagonistamiglikokortykosteroidy,
którezwiększająekspresjęreceptorów:
2
napowierzch-
nikomórekmięśnigładkichoskrzeli.Równoczesne
stosowanietychlekówjestkorzystnenietylkozpunktu
