Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
FARMAKOLOGIAOGÓLNA
działanialeku(patrzrozdziałI-2),np.przezzbadanie,
czyuzdrowychochotnikówtestowanylekprzeciwbó-
lowyzmniejszyodczuwaniebodźcówbólowych(bada-
niewcelupotwierdzeniamechanizmudziałanialeku
–POM–proofofmechanism).
Jużtawstępnafazabadań,choćprowadzonanazdrowych,
młodychludziachniejestpozbawionaryzyka.Wstyczniu
2016rokuwRennes(Francja)prowadzonobadaniaIfazy
nadpotencjalnymnowymlekiem,określonymskrótemBIA
10-2474.Oddziałujeonnaludzkisystemendogennychkan-
nabinoidów.Lekmiałbyćstosowanywleczeniuwieluchorób:
odstanówlękowychdochorobyParkinsona,nadciśnieniatęt-
niczegoorazotyłości,atakżewleczeniuprzewlekłegobólu
wstwardnieniurozsianym.Początkowowbadaniubrałoudział
128ochotników,zczegopołowaotrzymywałalosowosubstan-
cję,adrugapołowaplacebo.Pokilkudniachdawkęlekuzwięk-
szonoiotrzymałojąsześciuochotników,podczasgdydwóch
dostałoplacebo.Wtedynagledoszłodoseriipoważnychnie-
pożądanychdziałań(powikłań),dotyczącychażpięciuzsześciu
badanych,wtymdojednegozgonu.
.BadaniaIIfazy:prowadzonesąnaniedużychgru-
pachpacjentów(100–300osób)podkątemskutecz-
nościterapeutycznej(potwierdzenieteoriiterapeu-
tycznegodziałanialeku–POC–proofofconcept),
maksymalnejtolerowanejdawkiorazodpowiedniego
doborudawki,równoważącejskutecznośćidziała-
nianiepożądane.Częstolekbadanyjestupacjentów
zróżnymizwiązanymipatogenetycznieschorzeniami
wceluewentualnegodookreśleniawskazań.
Naprzykład
losmapimod
–inhibitorbiorącejudziałwzapale-
niukinazyaktywowanejmitogenamip38–jestbadanypodką-
temskutecznościwcałejgamieschorzeńopodłożuzapalnym.
WtrakciebadańIIfazytegolekuzjednejstronyuzyskano
obiecującewynikiwleczeniuprzewlekłejobturacyjnejchoro-
bypłucnej,azdrugiejstwierdzonobrakskutecznościwlecze-
niuostrychzespołówwieńcowych.Obiecującesątakżewyniki
zastosowania
losmapimodu
wleczeniubóluneuropatycznego
idepresji(takżewtychschorzeniachwielkąrolęodgrywaza-
palenie).
.BadaniaIIIfazy:sątobadaniaprowadzonenaty-
siącachpacjentów–wieloośrodkowe,randomizowane
ipodwójniezaślepionezużyciemplacebo(anipacjent,
anilekarzprowadzącyniewie,czychorydostajepla-
ceboczylek;patrzramkanastr.9),ukierunkowane
naporównanieskutecznościnowegolekuwzględem
jużstosowanych.Częstobadaniategotyputrwająla-
tami(zwłaszczajeślidotycząschorzeńprzewlekłych,
alektestujesięwbardzoróżnychkonfiguracjach
zwielomalekamidostępnyminarynku).Zazwyczaj
lekbędącywkońcuIIIfazybadańklinicznychjest
rejestrowanydoużycia(zokreśleniemwskazań).
ZreguływtrakcieIIIfazybadańocenaskuteczności
8
lekustajesięmniejentuzjastycznaniżtaformułowana
podczasIIfazy.Zdarzasięwięc,żenatymetapieba-
danianadnowymlekiemmogąbyćwstrzymane.
Należypodkreślić,żebadaniaklinicznestanowiąbardzosze-
rokiepojęcieinieograniczająsięjedyniedotestowanianowe-
goleku–grosbadańprowadzonychwreżimieIIIfazybadań
klinicznychdotyczyoptymalizacjiterapiizużyciemróżnych
kombinacjijużdostępnychnarynkuleków.Takimbadaniem
byłobadanieCAST(CardiacArrhythmiaSuppressionTrial),
wktórymwszystkimchorymzrozpoznaniemostregozawału
sercapodawanolekiantyarytmicznezgrupyIcwedługkla-
syfikacjiVaughanaWilliamsa(
flekainid,enkainid
).Jużpo
10miesiącachprzerwanopierwszyetapbadaniaCAST.Było
tospowodowanewystąpieniem33zgonówwgrupie730cho-
rych,którzyprzyjmowaliteleki(wtymsamymczasiewprawie
taksamolicznejgrupieplacebowystąpiło9zgonów).Badana
wdrugimetapieCAST
morycyzyna
takżezwiększałaśmier-
telność.TenfidramatbadaniaCAST”przesądziłozamknię-
ciubadania.Szybkookazałosię,żelekiantyarytmicznemogą
prowokowaćgroźnedlażyciazaburzeniarytmu(proarytmia)
iniekażdegochoregonależypoddawaćtakiejterapii(patrz
rozdzialIX-6).
.BadaniaIVfazy:polegająnaobowiązkuzbierania
danychdotyczącychstosowanialekuprzezpacjen-
tówpodkątemwystępowaniarzadkichdziałańnie-
pożądanychlubszczególnychefektówdziałanialeku
uwybranychpacjentów(zawężeniewskazań).Bardzo
rzadkonatymetapiedochodzidowycofanialeku.
Spektakularneprzykładyzostatnichlatobejmująwycofanie
zużycia
rofekoksybu
–wybiórczegoinhibitoraCOX-2(patrz
rozdziałV),któryjaksięokazało,zwiększałtendencjędoza-
krzepicyizawałówserca,oraz
ceriwastatyny
–silniedziałającej
statyny(parzrozdziałIX-6),któraniebezpiecznieczęstopowo-
dowałagroźneuszkodzeniemięśni.
Wprowadzenielekunarynektoprocesbardzodługo-
trwałyikosztowny.Zkażdąfaząkosztywdrażanialeku
rosną,acoztymidziewzrastaryzykofinansowe.Ponie-
sionekosztywdrożenianowegoleku(dochodzącenie-
kiedydokilkumiliardówdolarów!)firmyfarmaceutycz-
nefiodbijają”sobiewcenielekuprzez20–25latochrony
patentowej(patrzwyżej).
Cociekawe,pomimociągłegowzrostunakładówna
opracowywanienowychlekówrocznaliczbanowych
rejestracjiodlat90.XXwiekusukcesywniespada.Być
możejesttospowodowanedopuszczaniemnarynek
tylkonaprawdęskutecznychibezpiecznychnowychle-
ków,abyćmożeracjęmająci,którzypoddająkrytyce
przemysłfarmaceutycznyzabrakchęcipodjęciaryzyka,
inwestowaniawprawdziwieinnowacyjnelekiipromo-
waniefime-tooinnovation”(nazywanegotakżefifollow-up
innovation”)–wdrażanialekówosprawdzonychizna-
nychmechanizmachdziałania.
