Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Wprowadzenie.Cotosąhardcases?
orazwynikającychstądkonsekwencji.Każdyrozdział,zwyjątkiemostatniego,koń-
czysiępostawieniempytańiproblemów,któremająskłonićCzytelnikadodalszych
refleksjiiprzemyśleń.Wykorzystaliśmytutajposiłkowometodologięprezentacji
idyskusjinadhardcases,jakapowstaławinnychdyscyplinachnaukowych,np.wteo-
riistosunkówmiędzynarodowych29.Okazałasięonabardzopomocna,ponieważnaj-
częściejdotyczytakżetrudnychprzypadkówzpograniczaprawa,etykiipolityki.
OliverWendellHolmes,słynnysędziaijedenztwórcówamerykańskiegorealizmu
prawniczego,wopiniiodrębnejzałączonejdoorzeczeniaSąduNajwyższegoUSA
wsprawieNorthernSecuritiesCo.v.UnitedStatesz1904r.napisał,żenwielkiespra-
wy,takjaktrudnesprawy,tworzązłeprawo”(greatcaseslikehardcasesmakebad
law).Wjurysprudencjiamerykańskiejzdanietobyłoijesttakczęstocytowane,że
możnajeuznaćwręczzarodzajtopikiprawniczej.UHolmesastwierdzenie,żeinte-
resującenastutajtrudneprzypadkitworzązłeprawo,miałojednakokreślonezna-
czeniehicetnunc-wiązałosięzuznaniem,żeistotącommonlawjestto,żesędzia
najpierwrozstrzygakonkretnąsprawę,adopieropóźniejnatejpodstawiepróbuje
określićzasadę.Sprawyzjednejstronywielkieispektakularne,zdrugiejzaśskom-
plikowanemoralnieipolitycznie,tworzyływięczłeprawo,ponieważbyłyatypowe
-sformułowanenaichpodstawiezasadydotyczyłysytuacjiekstremalnychiwykra-
czałypozastandardyorazpotrzebybieżącegoobrotuprawnego.KonstatacjaHol-
mesawiązaćsięteżmożezniebezpieczeństwemwskazanymwyżejprzezStelmacha
iBrożka-nnadprodukcją”wyjątkówprzezzasadywstosunkudoreguł30.
WspółcześniecorazczęściejalboprzypominasiętezęHolmesawkontekścieskom-
plikowanychproblemówetycznych,politycznychiprawnych,albopróbujesiępoddać
jąistotnejweryfikacji31.Możejestbowiemwręczprzeciwnie,możetowłaśnietrudne
przypadkikształtujądobregosędziego32lub-szerzej-dobregoprawnika?Powróci-
mydotegopytaniawzakończeniuksiążki.Wtymmiejscuskonstatujmyjedynie,że
trudneprzypadkiwskazująnawartośćdydaktycznątejczęścifilozofiiprawa,któ-
rajestfunkcjąrozumupraktycznegowrozumieniuImmanuelaKanta.ZaD.v.der
Pfordtenem33wychodzimybowiemzzałożenia,żewszerokimznaczeniufilozofia
prawazawierawsobiezjednejstronyteorięprawa(teoretycznyrozumanalizujący,
generalizującyisystematyzujący),zdrugiejzaśetykęprawa(praktycznyrozumkry-
tyczny).Zpewnymuproszczeniemmożnawzwiązkuztympowiedzieć,żeteoria
prawawtymujęciuanalizuje,generalizujeisystematyzujeprawotakim,jakieono
29Szerzejnatentematzob.np.V.L.Golich,TheABCsofCaseTeaching,nInternationalStudiesPerspec-
tives”2000/1,s.11-29;J.F
.Lantis,EthicsandForeignPolicy:StructuredDebatesfortheInternationalStudies
Classroom,nInternationalStudiesPerspectives”2004/5,s.117-133;T.Erskine,TeachingtheEthicsofWar:
ApplyingTheoryto„HardCases”,nInternationalStudiesPerspectives”2006/7,s.187-203.
30Por.J.Stelmach,B.Brożek,Metodyprawnicze...
31F.Schauer,DoCasesMakeBadLaw?,nTheUniversityofChicagoLawReview”2006/73,s.883-918.
32S.Sherry,HardCasesMakeGoodJudges,nNorthwesternUniversityLawReview”2004/99(3),s.3-31.
33D.v.derPfordten,WasistundwozuRechtsphilosophie?,nJuristenzeitung”2004/4,s.157-166.
