Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
DawnyródOrlikówmiałczeskieibiałoruskiekorzenie.„Przodkami
Orlikabyliczescybaronowie;jednazgałęzitegorodupodczaswojenhusyc-
kichXVw.wyemigrowaładoKrólestwaPolskiego,bypóźniejosiąśćna
zachodniejBiałorusi”-piszeNataliaJakowenko
16
.OłeksandrRejentiIhor
Koladawskazujązkoleinametrykęgenealogicznąsporządzonąw1747r.
przezsynahetmana.FeldmarszałekLudwikaXV,GrzegorzOrlik,byłprze-
konany,żekorzenieichrodusięgają1121r.
17
OjciechetmanaFilipa,StefanOrlik,zginąłwwieku51latpodChocimiem
wbitwiezTurkami11listopada1673r.,walczącwszeregachwojskpolsko
-
-litewskich.Jegomatka,IrenazMałachowskich,pochodziłazprawosław
-
negolitewsko-białoruskiegoroduszlacheckiegoherbuHrymal.Ichsyn
Filipurodziłsię11października(wedługstaregoporządku)1672r.we
wsiKasuta,powiatoszmiański,obwódwileński.Podkoniectegolubna
początkunastępnegorokuzostałochrzczonywobrządkuprawosławnym.
Prawdopodobnienajpierwuczyłsięszkolewmiejscowymklasztorzebazy
-
lianów,apóźniejkształciłsięwjezuickiejAkademiiWileńskiej.Wksiążce
Wilnianie.ŻywotysiedemnastowieczneDavidFrickopisujeówczesnąatmos-
feręWilna:
Kulturaprawosławnaposiadałapewnąprzewagęwowychczasach:wrazzprzej-
ściemRusiKijowskiejpodpanowanielitewskie,Rusinizaczęliprzeprowadzaćsię
naLitwę,przynoszączesobąjęzykruski,którynadługomiałsięstaćoficjalnym
językiemkultury.Ruskipozostałjęzykiemdekretówziemskichitrybunalskich
WielkiegoKsięstwaLitewskiegodo1696
18
.
Wtamtychwłaśnieczasach,wostatniejdekadzieXVIIw.,ujezuitów
wAkademiiWileńskiejnaukipobierałFilipOrlik:
Miastooddośćdawnawięccechowałaobecnośćkulturyruskiej,aużyciekancela-
ryjnejruszczyznypozostanieznakiemlitewskiejodrębnościnadługopotym,jak
elitaprzestanieposługiwaćsiętymjęzykiem
19
.
NapoczątkulatdziewięćdziesiątychXVIIw.IrenaOrlikwrazzsynem
przeniosłasięnaUkrainę,gdziew1694r.ukończyłonAkademięKijowsko-
16N.Jakowenko,HistoriaUkrainydo1795roku,tłum.A.Babiak-Owad,K.Kotyńska,
Warszawa2011,s.417.
17Zob.o.Pеєнт,I.Kоляда,Ус.гетьманиУкра{ни,Xарк.;2008,s.297.
18
D.Frick,Wstęp,w:Wilnianie.Żywotysiedemnastowieczne,oprac.,wstępikoment.
D.Frick,Warszawa2008,s.XVII.
19Ibidem,s.XVIII.
