Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
21
Mazepy.Atojedenzprzewodnichmotywówjegopamiętnika.Kolejnym
ważnymwątkiemjestwyjątkowareligijnośćautora,copodkreślawiększość
badaczy.HetmanodwiedziłniemalwszystkiekościoływSalonikachinapi-
sałdwielubtrzyintencjemszalnezazdrowieswojejżonyAnnyiośmiorga
dzieci.StosunkizGrekamizSalonikniezawszeukładałysięidealne,nie
-
którzyduchowniniedocenialibowiemjegoeuropejskości,wiedzy,erudy
-
cji,nazywaligołacinnikiem,zaczepiali,naprzykładjak„arcykapłangłupi
iszalony”,który-jakpiszeOrlik-„uważającmniezaheretyka,jakoni
mówią,załacinnika,wątpiłwdopuszczeniemniedokomuniiipobiegł
zasięgnąćradyswegometropolityispowiednika”.
Współcześnibadaczepodkreślają,że:„Całyjegoświatopoglądjest
przepojonypobożnością:jestprosty,solidny,organicznyijednocześnie
teoretyczniezasadny”
66
.Jegozainteresowanianaukowekoncentrowałysię
wokółteologii,historiiipolityki,cobardzowyraźniewidaćwdywagacjach
teologicznych,wktóreobfitujerękopisz1726r.
FilipOrlikbyłczłowiekiemksiążki.Psalmy,KsięgaKoheletaiśw.Augustyn
toźródła,zktórymisięnierozstawał,szukającpocieszeniawreligii.Ojego
preferencjachintelektualnychierudycjidowiadujemysięzpublikacjiIlko
BorszczakaiPetraZłenki
67
.WśródksiążekOrlikabyłyteżdziełaHerodota,
Strabona,Pliniusza,Wergiliusza,Owidiusza.WSzwecjizakupiłholender
-
skiewydanieTelemachusaFrançoisFénelonaz1719r.ioddawałsięlektu
-
rzewdrodzedoSalonik.Zeszczególnymzainteresowaniemczytałgazety
holenderskie(jakonajlepiejwówczaspoinformowane)orazfrancuskie,wło-
skieiniemieckie-wdziennikuznajdziemyciekawekomentarzenatemat
znalezionychtaminformacji
68
.Wjegobiblioteceznajdowałysięteżdzieła
Dantego,Moliera,Szekspira-zRyszardaIIIiKrólaLeararobiłnotatki
pofrancusku.Poznawałrównieżpraceelokwentnychkaznodziejówfran
-
cuskich,interesowałsięteżkwestiamiprawnymi,ajakopolitykzprasy
irozmówzpodróżnymiczerpałinformacjeotym,codziejesięwświecie.
66Ibidem,s.175.
67
I.Борщак,ДантейОрлик,„Укра.нсbкаТрMбуна”1922,22,s.2-3(ważnajest
równieżjegopracawjęzykuwłoskim:L’atamannoucrainoFilippoOrliksuDante,„L’Europa
orientale”4,1924,3,s.169n.);idem,Вкнигозб.рн.гетьманаОрлика,„n.тературно-
-Hауко;MйВ.снMк”11,1923,s.260-266;idem,ПилипОрлик-книжник,„Б.бл.ограф.чн.
;.ст.”1929,2-3,s.48-53;Π.Зленко,Укра{нськ.приватн.б.бл.отеки(IванаМазепи,
ПилипаОрлика,KирилаРозумовського),„Укра.нсbкакнMга”9-10,1937,s.197-203.
68
Różnorodnepodwzględemtreściitonu:zarównopozytywneiafirmująceżycie,jakteż
tragiczne,dramatyczne,aczasemsarkastyczne,jaknp.wprzypadkukomentowaniahistorii
małżeństwkazirodczychwprasieeuropejskiej.Orlikkończyswojerozważaniadowcipnym
przysłowiem:„jakawiara,takaofiara”.
