Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10Wprowadzenie
konstytucjonaliścichcą,bysystemprawabyłbardziejszczelny,kompletnyijedno-
lity,zdrugiejstronyjuryścisązdania,żezapisaneprawonieusuwabłędówwprak-
tyceprawniczejitrzebadosystemuprawadodaćnwentylebezpieczeństwa”
,które
będądziałaływtedy,gdynormalneproceduryzawiodą.
Tenkonfliktuwidoczniajądwaprzypadki,szerokodyskutowanewostatnim
czasie.PierwszytoużycieprawałaskiprzezPrezydentaRPwzględemMariusza
Kamińskiego,zanimKamińskizostałprawomocnieskazany.Dlawielukonsty-
tucjonalistówjesttoniedopuszczalnawyrwawsystemieprawa.Winnejsprawie
opiniępublicznąporuszyłfakt,żepierwsząosobą,którazostałaskazanawzwiązku
ztakzwanąaferąreprywatyzacyjnąwWarszawie,byłJanŚpiewak-działaczspo-
łeczny,którywmediachzwracałuwagęnalicznenieprawidłowościpopełniane
przyzwrocienieruchomościwdrodzereprywatyzacji.Jeśliwtychsprawachdoszło
docelowegospowolnieniaprocedursądowych,akarazostaniewymierzonajedynie
działaczowi,którywystąpiłwroliwhistleblower,tobłędyjurysdykcjimogąbyć
naprawionetylkoprzezaktłaski.Zatemto,cochcemypodkreślić,porównując
przypadkiKamińskiegoiŚpiewaka,tofakt,żeżadnateoriadotyczącaprawałaski
niejestwstaniespełnićoczekiwańtych,którzysądzą,żewsprawieKamińskiego
prawołaskiniepowinnobyłobyćstosowane,awsprawieŚpiewakapowinnobyć
użyte.Byćmożetakichosóbjestdużo.Jednaknietwierdzimy,żerozwiązanietej
kwestiipowinnobyćszybkosformułowanewramachfilozofiiprawalubwramach
teoriiprawa.Podkreślamyjedynie,żeniktnieznazadowalającychprzesłanekdla
jednolitegorozwiązaniatychdwóchspraw,atakżetysiącainnych-jeślitakiesą
(czegowykluczyćniemożna).
Toprowadzinasdowniosku,żemirażidealnegoprawaobowiązującegobez-
względnieipowszechniejestteoretycznąutopią.Powszechnywzorzecdobrzedzia-
łającegoprawanieistniejeaniwteorii,aniwpraktyce.Prawoanglosaskieopierasię
naprecedensachidecyzjachławyprzysięgłych,prawokontynentalnenabrzmie-
niuprzepisówprawa,sumieniusędziegoinadzorzesądówapelacyjnych,prawo
bliskowschodnienametodzieinkwizycyjnej,któraeliminujekontradyktoryczne
rozważaniewinywprocesiekarnym.Nawetwobrębiejednegokrajupojawiająsię
komplikacjezwiązanezuzależnieniemprawaodzmiennychpoglądówspołecz-
nych,aniekiedyzjednejstronypochopnieuznajesiępewneszkodliwezachowa-
niazadopuszczalne,ainne,mającewyraźnąochronęwkoncepcjipowszechnych
uprawnień,zadziałanianiezgodnezprawem.Naprzykładwpolskimprawieprze-
rywanieciążypozostajeprzestępstwemnawetwusprawiedliwionychprzezprawo
przypadkach,choćjestprzestępstwemniepodlegającymściganiuzmocyprawa.
Raczejniejesttorozwiązanie,dlaktóregomożnabyznaleźćdobreusprawiedli-
wieniewfilozofiiprawa.
Istotnesporybudziteżtempowprowadzanychzmian,czylizbytwolnylub
zbytszybkiproceslegislacyjny,nadmiaraktówprawnych,niejasnościiniekonse-
kwencjewprawienieznajdującymrealnegooparciawtakichcenionychodstaro-
żytnościzasadach,jakindubioproreolubnullumcrimensinelege.Wreszcieod
wiekówtrwaspóroto,czynadrzędnezasadyfunkcjonowaniaprawamawyznaczać
