Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
llPodstawymolGkWlarnGjorganizacjikomórki
zsygnałempochodzącymzbiałekmi-
tochondrium,szlakwewnętrzny).Szlak
błonowyrozpoczynasięwmomencie
pobudzeniaokreślonychreceptorówroz-
lokowanychwbłoniekomórkowej,na-
zywanychreceptoramiśmierci.Recep-
torytezawierająwewnątrzkomórkową
domenęśmierci(DD-deathdomain)
odpowiadającązaaktywacjękaskadyka-
spaz.Najważniejszeznichto:rodzina
receptorówdlaczynnikamartwicynowo-
tworówα(TNF-α-tumornecrosisfactor
α),receptoryFas(CD95)orazreceptory
dlazwiązanegozTNFczynnikainduku-
jącegoapoptozę(TRAIL-TNF-related
apoptosisinducingligand).Szlakmito-
chondrialnyapoptozyjestinicjowany
przezbezpośrednieoddziaływanieróż-
nychzwiązkówzbłonązewnętrznąmito-
chondriów(np.reaktywnychformtlenu)
albouszkodzeniemchromatynyjądrowej.
Zjawiskateprowadządowbudowaniado
zewnętrznejbłonymitochondriumbia-
łekzrodzinyBcl-2iwefekciewypływ
cytochromuciczynnikaindukującego
apoptozę(AIF-apoptosis-inducingfac-
tor)zprzestrzeniperimitochondrialnej
docytozolu.Cytochromcorazbiałko
AIF,wchodzącnastępniewswoisteinter-
akcje,nabywajązdolnościdoaktywacji
kaskadykaspaz.
Procesapoptozyjestnieustannie
kontrolowanyprzeznagromadzonewcy-
toplazmiebiałkaocharakterzepro-ian-
tyapoptotycznym.Napoziomiemoleku-
larnymapoptozajestregulowanaprzez
ekspresjęokreślonychgenów.Produkty
protoonkogenów
najczęściej
hamują
apoptozę,abiałkakodowaneprzezgeny
supresorowezwyklejąindukują.Donaj-
lepiejpoznanychbiałekpromujących
apoptozęnależybiałkop53,będącepro-
duktemgenusupresorowegoTP53.
Drugimpowszechniewystępującym
typemśmiercikomórekjestnekroza,
zwanarównieżmartwicą,wywoływana
przezczynnikidziałającenakomórkę
zzewnątrzztakimnatężeniem,żepo-
wodująjejbezpośrednieuszkodzenie.
Sątozwykleczynnikifizyczne(zarówno
niska,jakiwysokatemperatura,pro-
mieniowaniejonizująceiultrafioletowe)
orazmechaniczne.Wwynikuichdziała-
niadochodzidozaburzeniarównowagi
osmotycznejwkomórce,zahamowania
metabolizmu,spadkupoziomuATP
,za-
burzeniarównowagijonowej(przede
wszystkimdotyczącejonówCa2+)oraz
napływuwodydownętrzakomórki
skutkującegoobrzękiemorganelliicałej
komórki.Enzymyuwalnianezpękają-
cychlizosomówrozpoczynajątrawienie
strukturkomórkowych,azwiększone
stężeniejonówwapniowychaktywuje
nukleazyuszkadzającemateriałgene-
tyczny.Wefekciedochodzidorozpadu
komórkiiuwolnieniajejzawartoścido
przestrzenipozakomórkowej.Procesten
prowadzidorozwojumiejscowegosta-
nuzapalnegoprzyciągającegokomórki
fagocytarne.
Podsumowanienajważniejszychcech
wyróżniającychdwapodstawowemecha-
nizmyśmiercikomórekopisanewtym
rozdzialezawieratabela1.3.
19
