Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozwójpsychoruchowywokresienoworodkowyminiemowlęcym
11
wmiarędojrzewaniaukładunerwowegowidocznyjestrozwójuwarunkowanych
genetyczniewzorcówludzkiejpostawyilokomocji.Każdedzieckorozwijasięwedług
własnego,wznacznymstopniuuwarunkowanegogenetycznie,dziedziczonegopo
rodzicachprogramu.Natakzaprogramowanyrozwójnakładasięstymulacyjnedzia-
łaniegryhormonalnejimodyfikującywpływśrodowiska.Wciągu12pierwszych
miesięcyżyciapoczątkowocałkowiciezależnyodotoczenianoworodekstajesię
zczasemistotązdolnądosamodzielnegoporuszaniasię,porozumiewania,wyrażania
własnychpotrzebiwywieraniaświadomegowpływunaotoczenie.Rozwójdziecka
w1.rokużyciaoceniasięprzedewszystkimnapodstawiedobrzezebranegowywia-
du(wtymszczegółowychpytańointerakcjedzieckazotoczeniem),obserwacji
dzieckazanaliząmotorykispontanicznejorazbadaniaobejmującegoocenęodruchów
ireakcji.
Okresnoworodkowytrwającyodchwilinarodzindokońca28.dobyżycia(0–4.
tydzieńżycia)jestczasemadaptacjidożyciapozałonowego,wcałkowiciezmienio-
nychwarunkachotoczenia.Zarównocechyfizyczne,jakifunkcjonowanieorganizmu
zależąodtygodniażyciapłodowego,wktórymdoszłodonarodzindziecka.Zdrowy,
donoszonynoworodekwyposażonyjestprzeznaturęwwielemechanizmówadapta-
cyjnych,dziękiktórymdochodzimiędzyinnymidouruchomieniakrążeniapłucnego,
oddzieleniakrążeniadużegoodmałegoirozpoczęciaoddychaniaprzezpłuca,czyli
podjęciapodstawowychczynnościżyciowychiwkonsekwencjirozpoczęciasamo-
dzielnegofunkcjonowania.Budowaciałaurodzonegooczasienoworodkacharakte-
ryzujesiędużągłową(stanowi1/
4długościciaładziecka,obwódgłowyjestwiększy
odobwoduklatkipiersiowejookoło1–2cm),krótkąszyją,szerokąklatkąpiersiową
obeczkowatymprzekroju,wypukłymbrzuchemikrótkimikończynami.Noworodek
większączęśćdobyprzesypia,awkrótkichokresachaktywności(związanychgłów-
niezzaspokajaniemgłodu)wykonujespontaniczneruchykończyniruchygłowyna
boki.Krzyk,którymdzieckokomunikujesięzotoczeniem(sygnalizującwtensposób
każdyrodzajdyskomfortu),jestpierwszymetapemrozwojumowy.
Wtymokresieżyciadzieckoprócznawiązywaniakontaktudotykowegozmatką
równieżspontaniczniezwracagłowęigałkiocznewkierunkuświatła.Początkowo
jednaksilneświatło,zktórymspotykasięprzychodzącnaświat,jestdlaniegona
pewnodoznaniemprzykrymiprzeszkadzamunawetweśnie.Jużbezpośredniopo
urodzeniudzieckoreagujenaświatłomocnymzaciskaniempowiek,kręcigłową,
odwracasięodźródłaoświetlenia.Wtymczasieniedostrzegajeszczeanikolorów
(rozróżniajedynieodcieniebieliiczerni),aniszczegółów,aniperspektywyinie
rozumie,cowidzi.Okonoworodkaniewydzielajeszczełez(pojawiająsięonedo-
pierow2.–3.miesiącużycia),aruchygałekocznychsąnieskoordynowane.Nowo-
rodekwyczuwaczterypodstawowesmaki:słodki,kwaśny,gorzkiisłony.Tenostat-
niznanajlepiej,gdyżwodypłodowezawierajądośćdużąilośćsoli.Dzieckosłyszy
odurodzenia,awłaściwiejużdużowcześniej.Między12.a16.tygodniemżycia
wewnątrzłonowegozaczynasłyszećrytmicznyszumkrwiprzepływającejprzezło-
żysko,odgłosyzwiązanemiędzyinnymizoddychaniemczytrawieniemumatkioraz
