Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
GENETYKAZACHOWANIACZŁOWIEKA:OGÓLNEZAŁOŻENIAIMETODYBADAWCZE
populacji(niewyjaśniaindywidualnegopoziomudanegozachowaniainie
możebyćuogólnionynainnepopulacje).Odziedziczalnośćmożebyćrozu-
mianawąsko(h2
A)–jakoudziałwzmiennościzachowaniatylkogenetycz-
negoczynnikaaddytywnego(A)–alboszeroko–jakoudziałwszystkich
czynnikówgenetycznych:addytywnegoinieaddytywnych(A+D)wzmien-
nościbadanegozachowania(h2alboh2
B).Najczęściejużywasięterminu
odziedziczalnośćwtymostatnimznaczeniu.
Koncepcjaodziedziczalnościwynikabezpośredniozhipotezykorelacji
pomiędzywartościągenetyczną(geneticvalue)awartościąfenotypową
(phenotypicvalue)danegozachowania.Wartośćgenotypowatośrednipo-
ziomwartościfenotypowej,czyliobserwowanychwartościpomiarudanej
cechylubzachowaniadlaosóbmającychtensamgenotyp.Naprzykład,
gdybyśrednipoziominteligencjidlaosóbogenotypieAawynosił114
punktów,towartośćgenotypowaosobyXposiadającejgenotypAawynosi-
łabytylesamo,czyli114(oczywiściepodwarunkiem,żeudałobysięzbadać
genotypywszystkichosóbwpopulacji).PoziominteligencjiosobyX(czyli
jejwartośćfenotypowa)mogłabywynosićnaprzykład99punktów.Gdyby
udałosięokreślićwartośćgenotypowąwszystkichosóbnależącychdodanej
populacjiimającychtensamgenotyp,to–dysponującwynikamipomiaru
inteligencjidlakażdejztychosób–dałabysięobliczyćkorelacjępomiędzy
wartościamigenotypowąifenotypową.Kwadratobliczonegowtensposób
współczynnikakorelacjiprowadzidookreśleniaproporcjizmiennoścife-
notypowej(wpodanymprzykładziewskaźnikówinteligencji)przypisanej
wariancjigenotypowej.Tawielkość,czylikwadratwspółczynnikakorelacji
wartościgenotypowejifenotypowej,towłaśnieodziedziczalność(Carey
2003).
Odziedziczalnośćjakoopisowamiarastatystycznatakjakkażdastatysty-
kaopisowaobciążonajestpewnymbłędem,wynikającymm.in.zwielkości
próby,naktórejzostałaobliczona.Poziomodziedziczalnościdanegoza-
chowanianiejeststałyiniezmienny.Możezmieniaćsięzarównowczasie,
jakteżmiędzypopulacjami.
Oilegenetykailościowastawiasobiezaceloszacowaniewielkości
udziałuczynnikówgenetycznychiśrodowiskowychwzmiennościbada-
negozachowania,otyleposzukiwanieiidentyfikacjagenówozmiennej
wielkościwpływunacechyilościoweokreślanychjakolocus(l.mn.loci)
cechyilościowejQTL(QuantitativeTraitLoci)stanowiprzedmioticel
tejczęścibadańwspółczesnejgenetykizachowania,którawykorzystuje
technikimolekularne.Przejdziemyterazdoichomówienia.
17
