Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
szeroka,coodzwierciedlasięwróżnorodnychkierunkachopracowańiwliczebności
badaczy.
Geografia,wtymrównieżigeografiaosadnictwa,jakkażdanauka,opróczcelu,
przedmiotowegozakresubadań,ujęćteoretyczno-metodologicznychmatakżewynika-
jącestądswoistemetodybadań.Ogólniemożnajepodzielićnametodyzbierania
igromadzeniadanychorazmetodyprzetwarzania,służącedocharakterystyki,opisu,
analizyisyntezydanegozjawiska,strukturiprocesówosadniczych.
Zasadnicząmetodąbadańwgeografiiosadnictwajestmetodabadańtereno-
wych:bezpośredniaobserwacja,wykonywanieszkicówzabudowyiwygląduosiedla,bu-
dynków,sposobuużytkowaniaterenu(ziemi),różnorodnekwerendyprzeprowadzane
winstytucjachiuosóbprywatnych,badaniakwestionariuszowe(ankiety,wywiadyitp.).
Sąonepodstawąanalizygeograficzno-osadniczej,którejzadaniemjestwykrycieiinter-
pretacjazwiązkówzachodzącychpomiędzyczynnikamispołeczno-gospodarczymi
auwarunkowaniamiwynikającymiześrodowiskageograficznego.
Wobeccorazczęstszegopojawianiasiętzw.geografówgabinetowych,wartozacy-
towaćM.Kiełczewską-Zaleską(1969:24),którastwierdza,że:„badaniaterenowesą
istotnąmetodąpracygeograficznejtakżewgeografiiosadnictwa.Polegająonenaumie-
jętnościobserwacjibezpośredniowtereniewystępującychzjawiskiprocesów.Jeżeli
nawetcałapracaniemożeoprzećsięnawłasnych,wtereniezbieranychobserwacjach,
topostawienieproblemubadawczegoisprawdzeniewynikówbadańpowinnowgeo-
grafiiosadnictwawynikaćzobserwacjiterenowychlubzdobrejznajomościproblema-
tykiterenowej.Zakresbadańterenowychwgeografiiosadnictwajestbardzoszeroki.
Obejmujezarównozbieraniemateriałówmetodąankietową,metodąwywiaduprzepro-
wadzonegozludnością,jakrównieżobserwacjewłasnewterenietypówzabudowy,
materiałubudowlanegoipołożeniaosiedli.Badaniaterenowesąteżpodstawąmetody
analizygeograficznej.Analizatapoleganawykrywaniuwpływu,jakiśrodowiskonatu-
ralnewywieranaosadnictwo,nacharaktermateriałubudowlanego,położenie,wygląd
ifunkcjeosiedli.Jestwięconaumiejętnąinterpretacjąpowiązańczynnikaspołeczno-
-ekonomicznego,którykształtujeosadnictwoztłemfizycznym,naktórymzachodzą
zjawiskaosadnicze.Analizageograficznawzastosowaniudogeografiiosadnictwa
wymagazjednejstronydobrejznajomościgeografiifizycznej,zdrugiejstronyzna-
jomościprawrządzącychzjawiskamiżyciaspołecznego,ekonomicznego,którewspo-
sóbdecydującykształtująosadnictwo”.
Geografiaosadnictwaszerokowykorzystujemetodymatematyczno-statystycz-
ne,zapomocąktórychdokonujesięanalizilościowychbadanychjednostekosadniczych
(zmianwliczbieludności,przemianwstrukturachdemograficzno-społecznych,wstruk-
turachgospodarczych,wwielkościosiedliitp.).Posługującsięturóżnorodnymiwskaź-
nikami,wartościamiśrednimi,wartościamiznormalizowanymi,wielozmiennymi,wyko-
rzystująctestynieparametryczne,metodyanalizysystemowejimodelowaniamożna
wmiarędokładnieuchwycićróżniceipodobieństwamiędzyjednostkamiosadniczymi,
relacje,jakiemiędzynimizachodzą.Pozwalatonapełniejsząidokładniejsząanalizę
badanychstrukturiprocesów,otrzymujesięwtensposób„bardziejzobiektywizowany”
iporównywalnyobrazbadanejrzeczywistości.Pamiętaćjednaknależy,żewarunkiem
nieodzownymjestzgromadzenieidysponowaniewystarczającodokładnymidanymi
ilościowymi.
37
