Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wbadaniachgeograficzno-osadniczychstosujesiętakżemetodęhistoryczną,
którajestszerokowykorzystywanawstudiachnadprzemianamiukładówprzestrzen-
nych(parcel,rozłogów,zagród,zabudowymiejskiej)ifunkcjonalnychjednostekosad-
niczych.Analizujesięnp.staremapy,plany,szczegółoweopisyzawartewdawnych
dokumentachikonfrontujezobecnymrozplanowaniem,zabudową,strukturąużytko-
wania.Metodahistoryczna,tkwiącaraczejwpodejściachklasycznych,wiążesięzwyjaś-
niającymujmowaniemopisuiklasyfikacjiosadnictwa.
Wgeografiiosadnictwatrzebaodróżnićopisformalnyodwyjaśniającego.Opis
formalnymusiwydobyćzewnętrznecechyosiedlidostrzegalnepodczasczystowizualnej
obserwacji.Możnabygoporównaćdomorfometrycznychopisówrzeźby.Jesttostwier-
dzenieistnieniazjawiskanapodstawieobserwacji.Opiswyjaśniającynatomiastpolegana
wydobyciucechważnychzgenetycznegopunktuwidzenia.Odpowiedniwybórcechdecy-
dujeowłaściwymujmowaniuopisuwyjaśniającego(Kiełczewska-ZaleskaM.,1962:26).
Wpracachgeograficzno-osadniczych(zwłaszczatychwduchugeografiioorien-
tacjistrukturalistycznej)wopracowaniach,któreodzwierciedlająorientacjęradykalną
(strukturalistyczną),opróczmetodyhistorycznejstosujesięrównieżmetodędialektycz-
ną,któraujmujezjawiska,procesyistrukturyosadnicze(takpojedynczejosady,jakiich
zbioru)wewzajemnychpowiązaniachiuwarunkowaniach,arozwójtraktujejako
przejawwalkiwewnętrznychprzeciwieństw,wktórejgłównąrolęodgrywająsiłypoli-
tyczneilobbypolityczno-ekonomiczne.
Przedmiotembadańjesttuanalizakapitalizmuijegoformprzestrzennych.Wtych
badaniachproblemynierównościspołecznychwcentrachmiejskich,nędzywmiastach,
segregacjigrupetniczno-narodowościowych,patologiigetta,problemylokalizacjiprze-
mysłu,zacofaniawsi,rolnictwainterpretujesię(jakjużwcześniejwspomniano)wkate-
goriachakumulacjikapitałuiwalkiklasowej.Wwieluopracowaniachzwracasięuwagę
nasprzecznościpomiędzyrozwojemkapitalizmuaśrodowiskiemnaturalnym.Niszcze-
nieśrodowiskanaturalnegowpogonizaakumulacjąkapitału(np.wycinaniedrzew
wmiastachpołożonychwpasachnadmorskich,abynaichmiejscezbudowaćsiećhoteli,
nadmiernaeksploatacjazłóżsurowcowychitp.)sprawia,żeZiemigrozikatastrofa
ekologiczna.Namarginesienależydodać,żezakatastrofalnąsytuacjęekologiczną,za
zanieczyszczeniaśrodowiskaprzyrodniczegojestodpowiedzialnaprzedewszystkim
(wprawie85%)tzw.bogataPółnoc,tj.krajewysokorozwinięte,którychmoralnymobo-
wiązkiemjestnaprawazaistniałejsytuacjidladobracałejludzkości.
Wbadaniachgeograficzno-osadniczychniezwykleważnejestwykorzystywanie
SystemówInformacjiGeograficznej(GIS)iteledetekcji(MesevT.V.,red.,2003).
GISjestproduktemm.in.rewolucjiilościowejwgeografii,wynikiempowszechnejkom-
puteryzacjiirozwojuinformatyki.Szerokiemożliwości,jakiestwarzaGIS,oprócz
oczywiściewprowadzania,gromadzenia,przetwarzaniaorazwizualizacjidanychgeo-
graficznychwceluwspomaganiaprocesówdecyzyjnych,znajdujązastosowaniewbada-
niachianalizachgeograficzno-osadniczychocharakterzeplanistyczno-prognostycz-
nym,statystycznymwskalimiast,wsi,regionówikraju.GISjestnieodzownym
instrumentemwanalizachprzestrzennychiprojekcjachprzyszłościowych,np.domode-
lowaniastrukturizjawiskosadniczychmiastiwsi.
SystemyInformacjiGeograficznejpozwalająnarealizacjęróżnorodnychcelów
przetwarzaniadanychbądźdlajakiejśbranżygospodarkinarodowej,docelówdiagnos-
38
