Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
Bałkanystanowiąinspiracjędlanaukowcówipodróżników.Zetknięciesięwtymre-
gioniedwóchświatów:europejskiegoZachoduiWschodu,utożsamianegozarów-
nozchrześcijaństwem,jakiislamem,wzbudzaszczególnezainteresowanie.Niema
wEuropietakiegodrugiegomiejsca,gdziewystępowałabytakznaczącaróżnorodność
kulturizwyczajówjaknaPółwyspieBałkańskim.Wszystkietecechycharakterystyczne
wynikajązeskomplikowanychdziejów,wbezprecedensowysposóbzdeterminowanych
przezsiłyzewnętrzne,któretutajnajpierwrządziły,apotemzbudowałystrefywpływów.
MocarstwaposiadająokreśloneaspiracjeirealizująnaBałkanachwłasneinteresypo-
lityczne.Tendencjatajestwyraźnaiwspółcześnie,chociażpołożeniageopolitycznego
niemożnatraktowaćjakodanegoraznazawsze,atymsamymjakonienaruszalnego.
Zwłaszcza,żezmianyitransformacjesąjedynymnajbardziejstałymelementemscenerii
politycznejnaBałkanach.Takonstatacjaniezmieniafaktu,żepołożeniegeograficzne
Bałkanówwznacznyizarazemwyjątkowysposóbwpływanakształtowaniesiębałkań-
skichdziejów.ZewzględunaswąotwartośćnapółnocyzWielkiejNizinyWęgier-
skiejoraznapołudniupoprzezdolinęMaricy,pomimogórzystegocharakteru,obszar
Bałkanówniestanowiłprzeszkodyniedoprzebyciadlapotencjonalnychagresorów.
Słowianie,którzydotarlitutajwVIiVIIw.,poprzezskutecznąekspansjęze-
pchnęlirdzennąludnośćnaobrzeżaPółwyspu.Nowoprzybyłeplemionastworzyły
kilkawłasnychośrodkówwładzy.Procespowstawaniapaństwwczesnosłowiańskich
doprowadziłdorywalizacjioziemię,przyczyniającsiędolicznychwojeniosłabienia
potencjałużywiołusłowiańskiego.Regionod395r.,odpodziałuCesarstwaRzym-
skiegonadwieczęści,znalazłsięworbiciewpływówBizancjum,któreodegrało
ważnąrolęwkształtowaniusiętożsamościkulturowejwielunarodówbałkańskich.
BułgarzyprzyjęlichrzestzapośrednictwemCesarstwaWschodniegow864r.,nato-
miastziemieserbskie-poprzezchrystianizacjęw867r.,taksamojakziemiegrec-
kieirumuńskie-znalazłysięwkręgureligiiprawosławnej.Podwpływemkultury
łacińskiejwśredniowieczupozostawałynatomiastobszary,któreobecnienależądo:
Czarnogóry,północnejAlbanii,BośniiHercegowinyorazChorwacji.
NadtoSłowianiestalisięelementemrywalizacjinajpierwmiędzyAwaramiaCesar-
stwemWschodnim,apóźniej-państwemKarolaWielkiegoijegospadkobiercami1.
1
M.Stojković,IstorijskaiskustvaBalkanskiodnosa,w:Balkankrajem80-tihgodina,ur.D.Vulović,Beograd
1987,s.18.
Wstęp
9
