Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FriedrichRatzel(1844-1904)
RatzeltoprofesorUniwersytetuwLipsku,niemieckigeograf,nacjonalista,twórca
nowoczesnejantropogeografii,zwolennikmocarstwowejpozycjiNiemiec.Wyra-
żałpogląd,iżzjawiskaspołecznesąuwarunkowanegeograficznie.Wswoichba-
daniachwykorzystałbiologicznąteorięKarolaDarwina,wychodzączzałożenia,
żepaństwojestżywymorganizmem,którewramachrozwojuwalczyzinnymi,do-
magającsięrozszerzeniaprzestrzeniżyciowej(Lebensraum)izdobyciasurowców
naturalnych.Wzwiązkuztymcelemsilnegoorganizmumusibyćekspansjatery-
torialnapojmowanajakoposzerzeniewłasnejprzestrzeniżyciowej.Ekspansjata
powinnabyćpoprzedzonarozszerzeniemgospodarczychwpływównadanymtery-
torium.Ratzelstworzyłzatemmodelrozwojupaństwa,zgodniezktórymjegoprze-
strzeńpowiększasięwrazzekspansjąludnościpołączonejwięzamitejsamejkultu-
ry.Graniceniemająstałegocharakteru,sąlabilne,gdyżpaństwosilnieekspanduje.
Wzrostowiterytorialnemutowarzyszyrozwójwewszystkichinnychdziedzinach.
Innymisłowy:rozwójtopochłanianiemniejszychjednostekpolitycznych82.Etyka
powinnasłużyćsilnymgraczom.Zgodnieztakpojętymiregułamizaborczość,eks-
pansjonizm,podbójisiłastanowiąoznakęwolikoniecznejdożyciadlazdrowego
organizmu(państwa)83.
RatzeljakoczłonekZwiązkuWszechniemieckiegoaprobowałniemieckiepod-
bojekolonialneorazniemieckąekspansjęnaWschód.Uważał,żeEuropapowinna
byćzdominowanaprzezNiemcy
84
.Jakowielkipropagatorrozbudowyniemieckiej
flotystworzyłpojęcieSeemacht(seapower).WkoncepcjachRatzlazauważalnybył
nacisk,abyNiemcydążyłydouzyskaniastatusupotęgimorskiej.Głównymichry-
walemwtymobszarzebyłaWielkaBrytania85.Jakozwolennikruchuznanegonvol-
kizmem”
86
Ratzelodwoływałsiędogermańskiegomesjanizmu,którypostulował
podkreślaniewyjątkowościnaroduniemieckiego.WrezultaciepodbojówNiem-
cymiałystaćsięnarodemświatowym(Weltnation).PodwpływemRatzlazaczęły
powstawaćimperialneidee,zgodniezktórymiwielkiemunarodowiniemieckiemu
miałybyćpodporządkowane:EuropaŚrodkowa,BałkanyiBliskiWschód,atakże
82
F.Ratzel,PolitischeGeographieoderGeographiederStaaten,derVerkehresunddesKrieges,München-Berlin
1903,s.5-22;J.Macała,FriedrichRatzeljakotwórcaniemieckiejGeopolitik,nAtheneum.PolskieStudia
Politologiczne”2012,nr34.
83
G.Cimek,Znaczeniegeopolitykiwwarunkachprocesuglobalizacji,nZeszytyNaukoweAkademiiMarynarki
Wojennej”2009,R.XLX,nr3(178),s.115.
84
A.Cianciara,Klasycznekoncepcjegeopolityczne,w:Geopolityka,red.A.Dybczyński,s.55.
85
L.Sykulski,Geopolityka.Słownikterminologiczny,Warszawa2009,s.83.
86
Pangermańskarasistowskateoriairuchideologicznygłoszącyistnienienarodówpredestynowanych,który
stworzyłduchowepodstawynazizmuihitleryzmu.P
.Szuppe,Ideologiaimistykavolkistowskauźródełnazizmu,
nCollectaneameologica”2003,t.73,z.2,s.79.
Przedstawicieleklasycznejgeopolityki
41
