Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
centralnaAfryka,którastałasięcelemposzukiwańnciepłegomiejscapodsłońcem”
dlaNiemców87.
Ratzelopierałswojewywodynateoriicykluoceanicznego,zgodniezktórąwe
wczesnejfazierozwojucywilizacjicentrumświatabyłousytuowanewrejonieMorza
Śródziemnego,wepocenowożytnejnatomiastprzesunęłosięonowkierunkuAtlan-
tyku.OceanemprzyszłościbędziewedługniegoPacyfik,któryprzejmierolędomi-
nującą,dlategoteżwzrośnieznaczeniepaństwusytuowanychlubmającychkolonie
wtejczęściglobu:StanówZjednoczonych,Japonii,Chin,RosjiiWielkiejBrytanii.
Niemiałwątpliwości,żewXXw.nastąpiwalkaopanowanienadtymakwenem
88
.
Ratzelbyłzdolnymwizjonerem,alejegopoglądyiideezostaływykorzystaneprzez
IIIRzeszę.Naukowiecbowiemstałnastanowisku,iżpaństwojestżywymorgani-
zmembiologicznym,którymusipowiększaćterytoriumkosztemsąsiadów
89
.Uważał
więczacałkowicienaturalne,żewpolitycezagranicznejnależykierowaćsięzasa-
dami,zgodniezktórymiwalkaoprzetrwanieidominacjęjestzjawiskiemzgodnym
zobiektywnymiprawamirozwojuiponadczasowąmoralnością90.
AlfredThayerMahan(1840-1914)
Mahanjestuważanyzaojcageopolitykipaństwmorskich.Byłdoradcąprezyden-
taFranklinaDelanoRoosevelta,którydefactostworzyłpodwalinypodbudowę
mocarstwowejpozycjiStanówZjednoczonych.Mahanwniósłpionierskiwkładdo
badańnapograniczugeopolitykiipolemologii.Jakoprofesjonalnywojskowypre-
ferowałrozwiązaniasiłoweipasjonowałsięwojnaminamorzu.Zasadniczągłoszo-
nąprzezniegoteząbyławyższośćpotęgimorskiej(seapower)nadpotęgąlądową
(landpower)91.
UkształtowanapodkoniecXIXw.(1890)ideadeterminizmugeograficzne-
go(teorianawalizmuMahana)podkreślaznaczenieipotrzebymorskiejekspansji
StanówZjednoczonych,któramiaławyrwaćtenkrajzpolitycznejpozycjipery-
feryjnejinadaćmucharaktermocarstwowy.Zgodnieztąkoncepcjąposiadanie
potężnejflotywojennejihandlowejorazpanowanienamorzachstanowiłopod-
stawowyatrybutmocarstwowości.Tastrategiamorskiejekspansjistawianajest
narówniznaukamiCarlavonClausewitzaiHenriJomini,któredotyczyływojnyna
87
P
.Eberhardt,Rozwójświatowejmyśligeopolitycznej…,s.31-32.
88
Ibidem,s.31.
89
A.Stogiannos,meGenesisofGeopoliticsandFriedrichRatzelDismissingtheMythoftheRatzelianGeodeter-
90
minism,Cham2019,s.17,34-37.
Ibidem.
91
L.Sykulski,Geopolityka.Słownikterminologiczny…,s.56.
42
Podstawymyśliiideigeopolitycznych
