Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Administracjapublicznaagospodarkaregionalnailokalna
31
darkirynkowejniemożespowodowaćtakichzmianwstrukturzewłasnościrolnej
(ispołeczeństwa),którepozbawiłybygospodarstwarodzinneichpodstawowejrolidla
ustrojutegosektora.WświetlewspólnejpolitykirolnejUniiEuropejskiejiprzemian
strukturyspołecznejpowodowanejprzezprocesyintegracjiiglobalizacjiwEuropie
iwPolscewątpliwewydajesięutrzymanietegoprzepisuwprzyszłości3.
Wolnośćdziałalnościgospodarczejorazwłasnośćprywatnasąwmyślkonstytucji
dwomanajistotniejszymifilaramispołecznejgospodarkirynkowej.Pierwszaznichgwa-
rantujewolnośćdziałalnościpodwzględempodmiotowym(cooznacza,żekażdy–oso-
bafizycznaiprawna–możeprowadzićdziałalnośćgospodarcząnarównychprawach).
Dotyczytotakżeadministracjipublicznejszczeblaregionalnegoilokalnego:woje-
wództwigmin,choćwprzypadkupowiatów–zewzględunaustawowysposóbokre-
śleniaichkompetencji–sprawatajestbardziejzłożona.Zart.22Konstytucjiwynika
jednak,iżwolnośćgospodarowanianiejestzasadąbezwzględną.Ograniczeniamogą
nastąpić,popierwsze,jedyniewformieustawyibyćpodyktowanewzględamiracjonal-
nymi,którychaksjologicznawagawkonflikciezzasadąwolnościgospodarowaniaprze-
ważyłabynakorzyśćograniczenia.Podrugiezaś,ograniczenianiemogąmiećcharak-
teru„generalnychwyłączeńpodmiotowych”,tzn.wykluczającychpewnekategorieosób
ipodmiotówinstytucjonalnychzzakresuuprawnionychdopodejmowaniaiprowadze-
niadziałalnościgospodarczej4.Potrzecie,ograniczeniamogąmiećjedyniecharakter
jednostkowyizostaćustanowione„zewzględunaważnyinterespubliczny”,cowjed-
nymzorzeczeńTrybunałKonstytucyjnyuściśliłjako„szerokopojętąochronężyciaoraz
zdrowialudzkiego”5.
Uznaniewłasnościprywatnejzapodstawęspołecznejgospodarkirynkowejzostało
opartenaaksjomacie,iżgospodarkawolnorynkowajestdomenąwłasnościprywatnej,
autonomicznejwstosunkudopaństwaiwłasnościpaństwowej.Podkreślenietego
wKonstytucjiRPstanowiłotakżewyraźnewskazanieustrojowecodoniemożności
powrotudogospodarkicentralnieplanowanej,zdominowanejprzezwłasnośćpaństwo-
wą.Dodatkowo,zakrespojęcia„własnośćprywatna”zostałposzerzonyowłączonądoń
kategorię„własnośćosobista”,którejjakoodrębnejustawodawcaniewyróżnił.Kon-
stytucjachroniwłasnośćiprawojejdziedziczenia.Ochronatadotyczynietylkowła-
snościprywatnej,aletakżedwóchinnychformwłasności,októrychwspominająjej
przepisy,amianowicie:własnościpaństwowej,którejdysponentemjestSkarbPaństwa
(art.218)orazwłasnościkomunalnej,którapozostajewgestiijednosteksamorządu
terytorialnego(art.165).Nieoznaczato,iżprawowłasnościjestprawemabsolutnym
(świętym),konstytucjaprzewidujebowieminstytucjęwywłaszczenia(art.21ust.2).
Oznaczaonowrozumieniutegoprzepisuwszelkiepozbawieniewłasności,bezwzględu
naformę,iprzekazanieśrodkówztegotytułunacelepublicznezasprawiedliwym
(słusznym)odszkodowaniem.
3„Wynikaztegozobowiązanieustawodawcydopowstrzymywaniasięodpodejmowaniaśrodków,
którepromowaćbędąnadmiernąkoncentracjęwłasnościrolnejidominacjegospodarstwopartychna
pracynajemnej”.Por.L.Garlicki,Polskieprawokonstytucyjne–zaryswykładu,Warszawa2001,s.80.
4Por.Polskieprawokonstytucyjne,W
.Skrzydło(red.),Lublin1997,s.162.
5OrzeczenieTrybunałuKonstytucyjnegoz9kwietnia1991r.(U9/90).WomawianejkwestiiTry-
bunałwypowiadałsiękilkakrotnie.Por.J.Oniszczuk,SamorządterytorialnyworzecznictwieTrybunału
Konstytucyjnego,Warszawa2002.
