Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zFajgą,mimożenapewnymetapieichznajomościonasamazaczynatego
wyraźnieoczekiwać21.
W1870rokuLilienblumwydajewOdessiepoematsatyrycznyKehal
refa’im,któregotytułzostałzaczerpniętyzKsięgiPrzysłów21:16.Wpolskich
wydaniachBibliiwyrażenietonajczęściejbywatłumaczonejako„zgro-
madzeniecieni”22.Wkilkunasturozdziałachutrzymanychwkonwencji
sądunadpojawiającymisiękolejnoduchami–reprezentantamiróżnych
rólspołecznych(m.in.„dwulicowybogacz”,gminnyskryba,swat,mełamed,
kaznodzieja,kabalista,wydawcaczasopism,rabin)23–autorwyśmiewabłę-
dyihipokryzjężydowskichprzywódcówświeckichireligijnychorazczłon-
kówżydowskiejspołeczności.
PopoczątkowoniełatwymokresiewOdessieLilienblumowiudajesię
zdobyćzatrudnienie,leczparasięróżnymi,przeważnieczasowymipraca-
mi:mełameda,korektora,subiektawżydowskichfrmach24.Utrzymujesię
teżczęściowozdziałalnościpisarskiejidziennikarskiej.Zajmujesięmiędzy
innymiwspółredagowaniem„KolMewaser”,ofcjalniefunkcjonującego(dla
celówobejściarestrykcyjnegodlaprasyżydowskiejprawacarskiego)jako
„żydowsko-niemieckidodatek”dowydawanegoprzezAleksandraCeder-
baumahebrajskiegotygodnika„Ha-Melic”,awistociebędącegoniezależ-
nympismemjidyszowym.Niesnaskizdrugimwspółredaktoremidruka-
rzemperiodyku,MoszemEliezeremBejlinsonem,doprowadzająjednakdo
zakończeniawspółpracy,asamopismowkrótcepotemprzestajesięuka-
zywać25.Opróczwspółprowadzenia„KolMewaser”Lilienblumpublikujetu
równieżcyklwłasnychartykułówpoświęconychżyciużydowskiemu,które
ustanawiajągo–wopiniiBartala–pionieremnowoczesnegopolitycznego
dziennikarstwawjęzykujidysz26.
Potym,jakLilienblumodsyłaswojąrodzinędoWiłkomierzaw1876
roku,udajemusięwkońcupoświęcićświeckiejnauce,októrejwcześ-
niejtylemarzył.Wjejtrakciezgłębiajęzykirosyjskiifrancuski,łacinę,
arytmetykęigeografę.Magotoprzygotowaćnajpierwdogimnazjum,
21
OrelacjiLilienblumaiNowachowicz–zob.A.Mintz,“BanishedfromTheirFather’sTable”,s.44–46;
S.Brejman,Mawo,s.32–34.
22
Hebrajskiesłoworefa’imodnosisiędoumarłychlubichduchów.Bardziejdosłownetłumaczeniesfor-
mułowaniakehalrefa’im–jako„zebranieumarłych”czy„gromadazmarłych”–możnaznaleźćm.in.
wBibliiGdańskiejiBibliiWarszawskiej.
23
M.L.Lilienblum,Kehalrefa’im,Odesa1870,s.[134].Wartozaznaczyć,żetępierwsząpublikacjęksiążko-
wąautorsygnujenietylkowłasnymimienieminazwiskiem,lecztakżeimieniemodojcowskim„ben
Cwi”(nastronietytułowejpodpisanyjestjakoMoszeLejbbenCwiLilienblum).
24
Zob.I.Bartal,Lilienblum…;L.Simon,MosesLeibLilienblum,s.12.
25
Zob.A.Novershtern,Ḳolmevaśer,[w:]HistoricalJewishPress,https://www.nli.org.il/en/newspapers/
kmv?&e=---
---
-en-20--1--img-txIN%7ctxTI---
---
---
---
--1[dostęp:10czerwca2023].
26
I.Bartal,Lilienblum…
XX
Wstęp
