Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
DEMOKRYTIATOMIŚCI
51
konkretnieiplastycznie,wybierającymzawszeteorięmożliwienajprostsząinajnatu-
ralniejszą.
POPRZEDNICYDEMOKRYTA.DojrzałyDemokrytejskisystematomizmumiałpo-
przednikaprzedewszystkimwLeucypie.Ojegożyciuidziełachbrakpewnych
wiadomości;brakłoichjużnawetwstarożytności,itotakdalece,żewówczaspojawiły
sięjniewątpliwieniesłusznejpodejrzenia,iżbyłpostaciąmityczną.Skądpochodził,
niewiadomo,natomiastjestprawdopodobne,iżmieszkałwAbderzeikierowałtam
szkołą.Poglądyjegowywodziłysię,jakuEmpedoklesaiAnaksagorasa,zpołączeniasta-
rojońskiejfilozofiiprzyrodyznaukąeleatów.Jestprawdopodobne,żetoonwystąpił
pierwszyipociągnąłzasobąEmpedoklesaiAnaksagorasa.
DemokrytoparłsięzasadniczonaLeucypie,alepozatymuwzględniałwszystkie
donioślejszedoktryny,jakiewypłynęływfilozofiijegoczasów.Widaćwjegopoglądach
reakcjęnarelatywizmsofistyProtagorasa,zktórymspotykałsięwAbderze.Wmatema-
tycznymtraktowaniuprzyrodymusiaładokonywaćsięwymianawpływówmiędzynim
apitagorejczykami.Sąnawetposzlaki,iżkorzystałzmądrościWschodu,zktórązapo-
znałsięwpodróżach.
POGLĄDY.1.A
TOMISTYCZNATEORIAMATERII
.AtomiścinawiązalidoteoriiParmeni-
desaoniezmiennościbytu,aledoszlidoinnychniżonwyników.Nieuważalibowiem
zamożliwe,byteoriabytumogłabyćniezgodnazezjawiskami.Doeleackiegopostula-
tubezsprzecznościdodalidrugizasadniczydlanaukipostulat:zgodności
zdoświadczeniem.Przeztodopiero,jakmówiArystoteles,umożliwilifizykę;
stworzylipodstawędonauki,pojętejjakoteoriawyjaśnianaprzezzasady,asprawdzana
przezdoświadczenie.
Takiestanowiskometodycznedoprowadziłoichdopoglądu,żemateriaskładasię
zatomów(l
’
ãtoul).TestanowiływichsystemieodpowiednikżywiołówEmpedokle-
saizarodkówAnaksagorasa.Sątojjaksamgreckiterminmówijcząstkiniepodzielne,
które,wmyśluwageleatów
,sąniezmienne,alektóreporuszającsięwprzestrzeniwytwa-
rzajązmienny
,coraztonowyukładświata.Legendapowiada,żewidokpyłków
,drgających
wkolumnieświatła,podsunąłLeucypowipomysłatomistycznegoustrojumaterii.
Starożytnateoriaatomówmiałaczteryzasadniczetezy:
a)Całaprzyrodaskładasięjedyniezmnogościatomów,czyliniepodziel-
nychcząsteczek.Znichzłożonesąwszystkieznajdującesięwprzyrodzieciała.
b)Atomyposiadająwyłącznieilościowewłasności,anieposiadająjakościo-
wych.Własnościodróżniającejedneatomyoddrugichsątylkotrojakie:kształt,po-
łożenieiporządek;Arystotelesilustrowałjeprzezzestawienieliter(np.AiN;
Ai
;ANiNA).Tenieliczne,awyłączniegeometrycznewłasnościatomówtłumaczą
A
wszelkiewłasnościciałzłożonych.
c)Ponadtopowszechnąwłasnościąatomówjestruch.Jestrównieodwiecznyjak
sameatomy,niepotrzebowałimbyćnadawanyprzezjakiśczynnikzewnętrzny.Polega
